جنبش میرزا کوچک خان بنابر گزارشهای سفارت انگلیس

از پیشگفتار:
کتاب حاضر بخشی از مجموعه اسناد و گزارش های سفارت و کنسولگریهای انگلیس در ایران است که به وقایع شمال و جنبش میرزا کوچک خان ارتباط دارد. تهیه و ارسال چنین گزارشهایی از طرف ماموران و فرستادگان دولت انگلیس که از شروع روابط گسترده سیاسی اقتصادی در اوایل سده نوزدهم میلادی آغاز شد، با گذشت زمان فزونی روزافزونی یافت. دیپلماتها، کنسولها و ماموران دولت انگلیس به پیروی از شیوه اداری مرسوم در وزارت امور خارجه کشورشان و دستورالعملهای صادره موظف به تهیه چنین گزارشهایی بودند. ارسال اخبار و اطلاعات که نخست بسیار معدود بود و تنها به مسایل سیاسی مهم و عقد قراردادهای بازرگانی محدود می شد، هماهنگ با گسترش تشکیلات اداری و ضرورت حفظ یا توسعه نفوذ دولت بریتانیا در ایران فزونی گرفت، تا جایی که با استناد به مطالب مندرج در مجموعه اسناد و گزارشات موجود گاه به حوادث و وقایعی اشاره شده است که ظاهراً از اهمیت زیادی برخوردار نیست؛ لیکن همین اطلاعات به ظاهر ناقابل در بسیاری مواقع به علت فقدان مدارک خودی و سکوت مرگبار اکثر کارگزاران وقت، چون مشعلی راه گشای مسیر تاریک وقایع و حوادثی است که در جای جای میهن ما رخ داده است.
مجلد حاضر دومین کتابی است که مطالب آن از میان انبوه اسناد و گزارشهای پراکنده سفارت و کنسولگریهای انگلیس استخراج شده است. کتاب نخست تحت عنوان «جنبش کلنل محمدتقی خان پسیان» پیش از این چاپ و نشر یافته است...