ماری استوارت

از مقدمه مولف:
چیزیکه واضح و روشن است، خودبخود قابل تشریح و بیان است. در صورتی که حوادث مرموز جنبه خلاقیت خاصی دارد. و بهمین سبب است که حیات اشخاص یا حوادث تاریخی که در لفاف است یا پرده مرموزی دور او را احاطه کرده هر بار به نحو خاصی تفسیر و تشریح می شوند. تراژدی زندگانی ماری استوارت یکی از مثالهای مبرز کلاسیک این نوع حوادث تاریخی آمیخته به ابهام است. در تاریخ کمتر زنی است که مقدراتش منشاء اینهمه درام، رمان، شرح حال، شده باشد و اینقدر در اطراف آن بحث شده باشد. مدت سه قرن تمام است که سرگذشت شنیدنی این ملکه، توجه شعرا و مورخین را بخود جلب کرده و هنوز هم تاریخ حیات این زن یکی از مسائل جذاب و قابل توجه امروزی است، یعنی موضوعی است که با وجود قدمت، تازگی و طراوت را از دست نداده چه هر چیزی که مبهم است، ضروره باید در آن تحقیق بعمل آید و آنچه که در تاریکی مانده، باید در پرتو بحث و تدقیق روشن شود. زندگانی فرسوده و اسرار آمیز ماری استوارت منشاء نمایشات و تفسیرات متعدد و مختلف گردیده است. کمتر زنی است که به ایندرجه باشکال و لباس های مختلف معرفی شده باشد. یک وقت او را جانی بتمام معنی میخواندند، کمی بعد زن بیچاره را شهید بغض و کینه رقیب قهارش معرفی کردند، بعضی او را یکنفر زن مکار حیله گر نامیده و بالاخره دسته بی پروا او را یک زن مقدسی می نمایاندند. مطلب قابل توجه اینستکه اینهمه اختلاف آراء و عقاید، ناشی از فقدان مدارک نیست، بلکه بالعکس از این ناشی شده است که مدارک و اسناد، صورت مجلسها، مراسلات و گزارشها بطوری درهم و برهم شده و باندازه متعدد است که کار تاویل و تفسیر را دشوار کرده است، علی الخصوص که هر چه به کنه این مدارک دقیق شوند، ایمانشان به اسناد تاریخی متزلزل می گردد..