زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی مرحوم استاد جلال الدین همایی

ت‍ن‍ظی‍م و ت‍دوی‍ن‌: م‍ح‍م‍د خ‍وان‍س‍اری‌

از پیشگفتار کتاب:
بس مبارک بود چو فرّ همای
اول کارها بنام خدای
استاد جلال الدین همائی متخلص به «سنا» در بیست و هشتم تیر ماه سال ۱۳۵۹ روی در نقاب خاک کشید و با فقدان او جامعه علمی کشور ما یکی از ستونهای بزرگ علم و ادب و فرهنگ خود را از دست داد و باید گفت
الْعِلْمُ بَعْدَ اَبِی العَلَاءِ مُضَیَّعٌ
وَالدَّهْرُ خَالِیَهُ الجَوَانِبِ بَلْقَعُ
او هر چند در زندگی محروم و در مرگ مظلوم بود ولی آثار گرانبها و ارزنده ای که از خود بیادگار گذاشت همچون ستاره ای بر تارک تاریخ علم و ادب و فرهنگ کشور ما می درخشد. او نه تنها ادیبی اریب و مورّخی توانا بلکه منجمی زیر دست و فیلسوفی پرمایه و فقیهی برجسته بود.
خجسته ذوفنونی رهنمونی
که در هر فن بود چون مرد یک فن
او گذشته از اینکه یک عالم تمام عیار علوم اسلامی بود، نسبت به ایران عشق می ورزید و به آن کسان که با تیشه جهل آثار باستانی کشور را ویران می کردند، نفرین میفرستاد. از آن جمله قطعه ای است که به مناسبت تخریب دو بنای باستانی آذربایجان سروده است که در میان آن گوید:
این دو بلند جای که بینی کنون خراب
در روزگار پیش همانندشان نبود
آن یک به هشت گوشه فردوس طعنه زد
وین یک به هفت گنبد افلاک سر سپرد
دست ستمگران که از دولت بریده باد
با داس جهل کشته پیشینیان درود...