مصدق، نهضت ملی و رویدادهای تاریخ معاصر ایران - جلد ۵

از پیشگفتار کتاب:
این بخش از کتاب «مصدق، نهضت ملی و رویدادهای تاریخ معاصر ایران» که در باره نهضت جنگل است، ابراهیم فخرایی در مقدمه کتاب «سردار جنگل» می نویسد: «در دومین سال جنگ بین المللی اول وقایعی در گیلان رخ داد که به نهضت جنگل یا انقلاب گیلان معروف گشت. قائد این نهضت مردی بود بنام میرزا کوچک که مانند همه ایرانیان متعصب از مصائب وارده به کشور و هم میهنانش رنج میبرد و راه خلاصی از پریشانی و بی سر و سامانی را میجست. طبقات فهمیده و روشنفکر از اینکه در یک محیط آشفته ای بسرمی بردند و در نهایت ناراحتی متحمل انواع تعدی و بی اعدالتی بودند، بستوه آمده و مانند دوران مشروطیت منتظر فرصت و موقع مناسب بودند تا با اقدامات دسته جمعی خود به این اوضاع ناگوار پایان بخشند. تنها یک نیشتر لازم بود که این عقده های درونی را منفجر کند و از عدم رضایت عمومی و خشم روزافزون مردم بشکل یک نیروی مجتمع ملی استفاده شود. میرزا کوچک در راه تحقق این نیت قدم پیش گذاشت و بطوریکه خواهیم دید در محیط مساعد گیلان که مردمی پیشرو و آماده مبارزه داشت به تشکیل کانون مقاومت پرداخت و به افشاندن بذر انقلاب دست زد و در مدت کمی توفیق یافت و اگر بعضی اشتباهات و ناپختگی های سیاسی که متاسفانه در بین شرقیها فراوان روی می دهد وقوع نمی یافت، قطعاً مسیر تاریخ کشور نیز عوض میشد.»...