تاملاتی درباب آنارشیسم

این متنی است که نوام چامسکی در سال ۱۹۷۰ در معرفی اثر دانیل گرن، آنارشیست فرانسوی، نوشت. عنوان کتاب دنیل گرن L' Anarchisme است که در سال ۱۹۶۵ در فرانسه انتشارات گالیمار چاپ‌اش کرد.

از متن کتاب:
نویسنده ای فرانسوی، سمپات آنارشیسم در پایان سده نوزدهم میگوید: «آنارشیسم فحش خورش خوب است. به ورق کاغذ می ماند همه چیزی را تاب می آورد، حتا آن چیزها که کارشان چنان است که دشمن سوگند خورده آنارشیسم هم بهتر از آنها نمیتواند عمل کند همه نوع اندیشه و کنشی را آنارشیستی» قضاوت کرده اند. بیهوده خواهد بود اگر بکوشیم همه این گرایشها را تحت یک نظریه ی عمومی یا یک ایدئولوژی گردآوریم. حتا اگر مانند دانیل گرن در آنارشیسم اش تاریخ اندیشه لیبرتر را سنت زنده ای در تکامل دانمی در نظر بگیریم فرموله کردن این آموزه تحت یک نظریه ی خاص و مشخص از جامعه و تغییر اجتماعی مشکل خواهد بود. تاریخدان آنارشیست آلمانی رودلف روکر که مفهومی نظام مند از تکامل اندیشه ی آنارشیستی ارائه میدهد، در خطی شبیه با اثر دانیل گرن راه درستی پیشه کرده وقتی مینویسد که «آنارشیسم نظامی متصلب و بسته در خود نیست بلکه بیشتر روند تعریف شده ای از تکامل تاریخی نوع بشر است که با سرپیچی از نظارت روشنفکری اعمال شده از طرف همه ی نهادهای آخوندی و دولتی میکوشد تا پیشرفت آزاد تمامی انرژی های فردی و اجتماعی زندگی را بار آور کند. او می افزاید خود آزادی چیزی نیست مگر مفهومی نسبی، چراکه مدام گرایش دارد تا به روشهای مختلف جنبه ها و زوایای هر چه بازتری را بگشاید و آنها را لمس کند. بعدش اینکه آزادی برای آنارشیستها مفهوم فلسفی مجردی ،نیست آزادی برای آنها تحقق امکان شکوفایی کامل نیروها، ظرفیت ها، و استعدادهایی است که طبیعت در نهاد هر فرد انسانی نهاده و تحقق امکان تغییر آنها به واقعیت اجتماعی است...