سفرنامه کلاویخو

ارزش سفرنامه ها بر کسی پوشیده نیست. جهانگردان به دلیل وابسته نبودن به دولت میزبان، تحلیل درست تر و دست اول تری از حوادث و اوضاع کشورها دارند. سفرنامه کلاویخو نیز از این دست است. روی گونزالس دو کلاویخو (م ۱۴۰۶) که از طرف دولت اسپانیا برای مأموریتی عازم دربار تیموریان شده بود، شمال غربی تا شمال شرقی ایران را پیموده است. این کتاب که جز اولین سفرنامه های ایران (پیش از صفویان) است، مرجع سفرنامه های بعدی شده. نسخه خطی این کتاب متعلق به قرن پانزده و رونوشت آن در اوایل قرن شانزدهم است. کلمنتس هکلویت نیز در ۱۸۵۹ آن را از روی نسخه قرن شانزدهم به چاپ رسانده. این کتاب در روسیه نیز توسط سرزنوسکی به چاپ رسیده ولی گویی ناشر از وجود این دو نسخه بی اطلاع بوده است. گی لسترنج انگلیسی نیز از روی نسخه روسی، بر این کتاب حواشی سودمندی افزوده که به دلیل آشنا نبودن وی با آن زبان، خالی از اشکال نیست. محبوبی اردکانی نیز در ترجمه خود از این کتاب، بر آن حاشیه زده است که هر دو در این ترجمه آورده شده است. مسعود رجب نیا این ترجمه را از روی نسخه ۱۸۸۱ اسپانیا به فارسی برگردانده و اولین بار در سال ۱۳۳۷ ش به طبع رسانده است. کتاب حاضر چاپ دوم این ترجمه است.