دستورالعمل های بین المللی پلیس در مقابله با جرایم علیه زنان و کودکان

حمایت از زنان و کودکان در سایه افزایش امنیت اجتماعی و پیش‌گیری از افزایش جرایم علیه زنان و کودکان از طریق ارائه خدمات مشاوره‏ای برای ارتقای سطح فرهنگی خانواده‏ها و اطلاع رسانی به قربانیان خشونت‏های خانوادگی امری بسیار ضروری است. قوانینی که در راستای مقابله با خشونت علیه زنان وضع شده‌اند به‌صورت پراکنده هستند و قانون کامل و جامعی در این خصوص تدوین نشده است. همچنین، خلأهای زیادی در این زمینه قابل مشاهده است و در این قوانین به موارد مختلفی که مصداق خشونت تلقی می‌شوند اشاره‌ای نشده است. در این راستا اسناد بین المللی از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، اعلامیه حمایت از زنان و کودکان در وضعیت اضطراری و مخاصمه مسلحانه و .. که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به موضوع خشونت علیه زنان و کودکان پرداخته اند.آنچه که در این کتاب مورد بررسی قرار می گیرد دستورالعمل های بین المللی برای نیروهای پلیس در مقابله باجرایم علیه زنان و کودکان است.جرایم علیه کودکان و زنان از جمله مسائلی است که در چند دهه اخیر، به طور جدی مورد توجه بسیاری از نهادهای بین المللی قرار گرفته است و خصوصاً وقوع مخاصمات مسلحانه داخلی و بین المللی از اوایل دهه ۱۹۹۰ به بعد و اعمال خشونت های فراوان علیه هزاران زن و کودک بی دفاع، بر اهمیت موضوع افزوده است. البته علاوه بر خشونت های ارتکابی علیه زنان و کودکان در جریان مخاصمات مسلحانه، اعمال خشونت آمیز که در خانواده، اجتماع، محیط کار و تحصیل علیه زنان در جوامع مختلف از جمله کشورهای اروپایی انجام می گیرند، از جمله دغدغه های مطرح هستند که برای مقابله با آن راهکارهای مختلفی توسط دولت ها و سازوکارهای بین المللی پیشنهاد و اتخاذ گردیده است. البته این راهکارها نوعاً با رویکرد حذفی به خانواده همراه بوده است، بدین معنا که گرچه خشونت خانگی از اقسام مطرح خشونت علیه زنان و کودکان شمرده شده و در بسیاری موارد نیز غیرقابل انکار است، اما تاکیدی بر ترمیم یا اصلاح خانواده و یا توصیه هایی برای بهبود و تقویت روابط اعضای خانواده، در راستای مقابله با خشونت علیه زنان دیده نمی شود. این در حالی است که اگر بپذیریم که شرایط خانوادگی زنان و کودکان در بسیاری موارد، مطلوب نیست و اعضای خانواده می توانند در زمره متهمین ارتکاب خشونت مورد توجه قرار گیرند، چنانچه در برخی کشورهای اروپایی خشونت خانگی موجد نگرانی های بسیار بوده است، کمترین انتظار آن است که برای خانواده نیز در کنار دولت، اعضای جامعه مدنی و افراد انسانی برای مقابله با این معضل اجتماعی نقشی تعریف و به رسمیت شناخته شود، حال آنکه در تحلیل اسناد بین المللی ذیربط، خلا چنین رویکردی به وضوح قابل دریافت است.برخی از مهم ترین اسناد بین المللی که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به موضوع خشونت علیه زنان پرداخته اند، عبارتند از:اعلامیه جهانی حقوق بشر ، میثاق بین المللی حقوق مدنی وسیاسی ، میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ، کنوانسیون رضایت در ازدواج، حداقل سن ازدواج و ثبت ازدواج ، کنوانسیون محوکلیه اشکال تبعیض علیه زنان ، نظریه تفسیری شماره ۱۹ کمیته محوکلیه اشکال تبعیض علیه زنان ، پروتکل اختیاری کنوانسیون محوکلیه اشکال تبعیض علیه زنان ، اعلامیه حمایت از زنان و کودکان در وضعیت اضطراری و مخاصمه مسلحانه ، پروتکل کنوانسیون علیه جرایم سازمان یافته در مورد قاچاق زنان وکودکان، اصول راهنما در موردحقوق بشر و قاچاق انسان، کنوانسیون مقابله با قاچاق انسان و استثمار از طریق فحشای دیگران، اعلامیه محو خشونت علیه زنان، کنوانسیون ژنو در مورد حمایت از قربانیان در زمان جنگ ، پروتکل الحاقی به کنوانسیون های ژنو در رابطه با حمایت از قربانیان در مخاصمات غیر بین المللی . علاوه براسناد بین المللی مذکور، در سطح منطقه ای نیز اسنادی مرتبط با موضوع خشونت علیه زنان به تصویب رسیده است که کنوانسیون شورای اروپا در مورد پیشگیری و مقابله با خشونت علیه زنان و خشونت خانگی (۲۰۱۰) و کنوانسیون امریکایی پیشگیری، مجازات و محوخشونت علیه زنان مهم ترین آنها هستند. درحال‌حاضر، نهادها و سازمان‌های متعدد در اتحادیه‌ی اروپا وجوددارند (مانند پلیس اروپا، فرانتکس، یوروجاست، اولاف، دانشکده‌ی پلیس اروپا‌، و پلیس بین‌الملل) که در فعالیت‌های پیـش‌گیری و مـبارزه بـا جرایم علیه زنان و کودکان نقش‌دارند. دستور کار آن‌ها متفاوت، ولی هـدف آنـ‌ها مشابه است.آنچه که در این کتاب مورد بررسی قرار می گیرد مطالعه اقدامات و دستورالعمل های بین المللی برای نیروهای پلیس در مقابله باجرایم علیه زنان و کودکان است.
سوالات مطروحه مولف
۱-دستورالعمل های سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای بین المللی برای نیروهای پلیس در خصوص زنان و کودکان قربانی خشونت کدامها هستند؟
۲-میزان الزام آور بودن دستورالعملهای بین المللی برای نیروهای پلیس در خصوص مبارزه با جرایم علیه زنان و کودکان تا حدی است؟
۳-منابع حقوقی که دستورالعمل های بین المللی برای نیروهای پلیس را در ارتباط با حمایت از زنان و کودکان قربانی خشونت مقرر می دارند کدامها هستند؟
۴-قلمرو انطباق دستورالعلهای بین المللی با نظام حقوقی و آموزشی نیروهای پلیس در ایران به چه صورتی می باشد؟
فرضیه مطروحه مولف
۱- وضع مقررات بین المللی از جمله پروتکل پیشگیری، سرکوب و مجازات قـاچاق اشـخاص بـه ویژه زنان و کودکان (پروتکل پالرمو) مصوب سال ۲۰۰۰ سازمان ملل متحد و کنوانسیون اقدام ضدقاچاق انـسان (کـنوانسیون ورشـو) مصوب سال ۲۰۰۵ شورای اروپا از جمله دستورالعمل هایی است که در حقوق بین الملل برای نیروهای پلیس در مواجهه با جرایم و خشونتهای علیه زنان و کودکان وجود دارد.
۲-دستورالعملهای بین المللی برای نیروهای پلیس در خصوص مبارزه با جرایم علیه زنان و کودکان الزام آور بوده و لازم الاجرا است.
۳-اعلامیه جهانی حقوق بشر ، میثاق بین المللی حقوق مدنی وسیاسی ، میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ، کنوانسیون مقابله با قاچاق انسان و استثمار از طریق فحشای دیگران، اعلامیه محو خشونت علیه زنان، کنوانسیون ژنو در مورد حمایت از قربانیان در زمان جنگ و .. از جمله منابع حقوقی بین المللی برای حمایت و مبارزه با جرایم علیه زنان و کودکان است.
۴-.نظام حقوقی و آموزشی نیروهای پلیس در ایران با دستورالعلهای بین المللی در خصوص مبارزه با جرایم علیه زنان و کودکان انطباق کامل دارد.
امروزه هنجارشکنی‌ها و رفتارهای مجرمانه، به اقدام فردی و یا گـروهی در قلمرو یک کشور محدود نمی‌شود و جامعه بشری با پدیده «جرایم سازمان‌یافته فراملّی» که یکی از مصادیق این جرایم خشونت و ارتکاب انواع جرایم علیه- زنان و کودکان است، روبـه‌روست که خاصیت گروهی و فـرامرزی بـودن آن، دل‌نگرانی‌ها و دغدغه‌های جدی را برای جامعه جهانی به وجود آورده است.