اعجوبه و محجوبه

«اعجوبه و محجوبه» کتابی تعلیمی ادبی با زبانی روشن و بیانی شیرین از آغاز قرن هفم هجری است. این کتاب را شاید نتوان در جزء داستان‌های عامیانه به شمار آورد؛ زیرا انشای آن در پاره‌ای موارد اندکی مصنوع و متکلف است و نویسنده آن به‌ویژه در مقدمه و جاهایی که مجال صنعت‌گری می‌یافته، کوشیده است تا آن را با شعرهای پارسی و احیاناً عربی و آیات و احادیث بیاراید. نام مؤلف کتاب حامد بن فضل الله بن محمد و از اهالی سرخس است. در این کتاب خواننده در واقع با ده زوج داستان روبروست که هر زوج از این داستان‌ها از زبان دو راوی روایت می‌شود؛ ولی از نظر درون‌مایه و محتوا ناظر به یک مفهوم یا یک مقوله از مقولات اخلافی (فضایل یا رذایل) می‌شوند. به عبارت دیگر هر زوج از این فصول ده‌گانه از نظر ساختار داستانی، به شکل موازی و آینه‌گون یکدیگر را بازتاب و منعکس می‌کنند.