مسالک و ممالک

مؤلف کتاب مسالک و ممالک نخستین فردی است که کتابی در جغرافیای اقتصادی گردآوری کرده و اثر وی برای ما باقی مانده است. طرح مباحث اقتصادی در اثر ابن خردادبه بیشتر بدان جهت است که اولا مؤلف ایرانی الاصل مسالک و ممالک از سنت ایرانی در جغرافی نگاری پیروی نموده است و جغرافی نگاران پیرو سنت ایرانی برای مسائل مربوط به خراج و محصولات و معادن سرزمین‌ها اهمیت فراوان قائل بوده‌اند. ثانیا مؤلف به جهت شغل حکومتی خویش نه تنها با راه‌های ممالک اسلامی به ویژه ایران آشنا بوده بلکه نیاز جدی به داشتن اطلاعات مبسوط از اوضاع اقتصادی جبال داشته است.از دیگر وجوه اهمیت مسالک و ممالک آنست که این اثر بر آثار جغرافیایی پس از خود تاثیر فراوانی گذارده است. ابن حوقل صاحب صورة الارض در تدوین اثر خود از مسالک و ممالک سود جسته است. مقدسی که اثر بسیار ارزشمندی در جغرافیا بنام احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم گردآوری کرده، ابن خردادبه را از پیشوایان دانش جغرافی می‌شمرد. ظاهرا نزدیکی ابن خردادبه به خلافت عباسی این امکان را مهیا ساخته بود که وی از آرشیوهای حکومتی استفاده کند و بدین جهت مورد وثوق جغرافی دانان پس از خود قرار گرفته بود، هر چند از سوی بعضی نویسندگان اسلامی چون ابو الفرج اصفهانی به بی دقتی متهم شده است.ابن خردادبه در بیان حدود اقالیم و راهها از بطلمیوس استفاده نموده و لذا نفوذ و تاثیر سنت یونانی در جغرافیای اسلامی از همان ابتدا همپای نفوذ و تاثیر سنت ایرانی وجود داشته است.وی محدوده جغرافیایی کار خود را تا چین، کره و ژاپن گسترش داده ولی در مواردی وقایع را از افسانه‌ها تمییز نداده است. این امر که مؤلف به سفرهای طولانی نپرداخته را می‌توان مهمترین نقطه ضعف مسالک و ممالک دانست ولی بدون تردید استفاده از آرشیوهای حکومتی، اطلاعات جغرافیای انسانی- اقتصادی و قدمت تاریخی، آن را در مجموع اثری منحصر به فرد می‌سازد. از کاربر گرامی سحر خانم بابت اپلود این کتاب کمال سپاس و امنتان را دارم دست پنجول شما درد نکند واقعا سایت خوبی دارید... کتابهای بنده را هم تایید بفرمایید