انوار المشعشعین فی بیان حالات الرواه القمیین - جلد ۲

تحقیق‌: محمدرضا انصاری قمی‌
اشراف‌: محمود المرعشی النجفی‌

این کتاب اثر ارزشمند مورخ قم محمد علی بن حسین بن بهاء‌الدین نائینی اردستانی کچوئی قمی است، که طی پنج سال یعنی از سال ۱۳۵۲ ه.ق تا سال ۱۳۳۰ ه.ق به آماده‌سازی و نوشتن آن مشغول بوده، و توانست سه جلد گرانسنگ درباره تاریخ جامع قم ارائه نماید. کتابی که می‌توان آن را جامع‌ترین کتاب در موضوع قم‌شناسی تاریخی بشمار آورد. نویسنده با کمک گرفتن از دهها منبع تاریخی-رجالی-جغرافیایی و جز اینها توانست مجموعه کم‌نظیری ارائه نماید. کتاب انوار المشعشعین در سه جلد تنظیم گردیده است و مولف برای هر جلد آن نام جداگانه‌ای را متناسب با محتوا و موضوع آن نگاشته است. جلد نخست کتاب با نام "انوار المشعشعین فی شرافه قم و القمیین" به تاریخ کهن قم اختصاص داده شده است. نگارنده، کتاب "تاریخ قم "تالیف حسن بن محمد بن حسن قمی را الگوی خود قرار داده، و بر طبق آن، سیر تاریخی بنیان و پدید آمدن شهر قم را از هنگام ورود اشعریان به دشت قم و وقایع پیرامون آن تا استقرار نهایی آنان در این سرزمین و دیگر وقایع مرتبط با شهر شدن و جغرافیای شهر و حومه آن تا قرن چهارم هجری بازگو کرده است ;آن گاه خود به تکمیل مطالب تاریخی با استفاده از منابع متاخر قم اهتمام نموده است