انقلاب مشروطیت ایران

✔️پیشگفتار کتاب:
از دانش مملکت‌داری یا علم سیاست مدرن دانشی مشکل تر نیست . بشر ، در دانش‌های ریاضی و فیزیک و شیمی چنان پیشرفته است که قصد تسلط بر کرات آسمانی دارد ، وی کره مسکونی خود را نیز بازیچه‌ی دست خود قرار داده ، بسیاری از نیروهای طبیعت را مهار کرده است ، در دانش پزشکی به جایی رسیده که به سادگی و به سرعت اعضای بیمار خود را میدرد، می‌بُرد ، می‌دوزد و هر فسادی را از تن برمی‌دارد ، از دریدن و دوختن مغز و قلب نیز اِبایی ندارد ، اما در علم اداره‌ی ملت‌ها و اجتماعات به طور شگفت‌آوری خود را ناتوان نشان داده است . هنوز نتوانسته قانونی وضع کند که مردم در زیر لوای آن آسوده زیست کنند . هنوز مردم جهان در هر جا که هستند ، با هر آیینی که دارند ، ناراضی‌اند ، منتهى با یک نسبت شدت و ضعفی ، یعنی در کشورهای پیشرفته کمتر ، و در کشورهای عقب مانده بیشتر . اما هنوز در جهان ملتی بوجود نیامده که بطور تام و تمام از دستگاه حکومتی خشنود باشد و در قوانینش جای چون و چرا باقی نگذاشته باشد . در پیشرفته ترین دموکراسی ها می توان گفت که لااقل آنهائی که در انتخابات شکست خورده اند ناراضی اند و این جزئی ترین ناراحتی هایی است که در کار اداره ملک و ملت برای افراد حاصل می شود .
بزرگترین متفکران بشر از ابتدای آفرینش تاکنون در این راه اندیشیده اند که چه کنند و چه آیینی وضع کنند تا جور و ستم از جهان رخت بربندد و عدل و داد فرمانروا شود ، اما به حد کافی پیشرفت نکرده اند ؛ پیامبران نیز جزاین هدفی نداشته اند، اما نفوس قدسی آنان هم بر خودبینی و آزمندی و خودپسندی بشر چیره نگردیده و نتوانسته اند چنانکه باید و شاید بیدادگری را ریشه کن کنند .
از آغاز آفرینش تا کنون ، دینها ، مسلکها ، مرامها ، یکی پس از دیگری بوجود آمده و مردم را برای رهائی از چنگ ظلم بسوی خود خوانده اند. ایجاد کنندگان هر یک از اینها مدعی بوده اند که اگر از قوانین آنها پیروی شود ، مدینه فاضله ای که بشر در آرزوی آن است بوجود خواهد آمد ، اما در عمل مشاهده شده که خودبینی ها و خود خواهی ها در راه اجرای هر قانونی حائل گردیده است .
تاریخ جهان پر است از این تلاشها و کوششها ؛ به عقیده برخی از متفکرین هدف مردم جهان از جنگها وخونریزیها و دسته بندیها چیزی نیست جز وصول به آزادی ، جز ایجاد محیطی که فرشته داد بر اهریمن جور راه بندد . اگر از دریچه چشم اینگونه متفکرین بنگریم در تاریخ پردامنه کشور ما نیز کوششهای فراوانی در وصول به این هدف به چشم می خورد ؛ با این تفاوت که چون فروغ دانش هیچگاه بر اکثریت مردم نتابیده ، مردم بی دانش و بی اندیشه ، در میان کلاف سر در گمی قرنها بیهوده تلاش کرده اند تا سرنخ را پیدا کنند ، هر روز گرد کسی جمع شده و زیر علم و کتل خاندانی مشت بر سر و دست و بر سینه کوفته اند.
آب زلال دانش است که نهال اندیشه را آبیاری می کند و آن را ریشه دار و استوار می سازد ؛ مردم بی دانش را به پشه ها و مگس هایی مانند کرده اند که هر روز گرفتار لعاب دهان مگس خوارگان یعنی مقام جویان عوام فریب می شوند ؛ زیرا فکر و اندیشه پژمرده و خشکیده آنان قادر به درک حقیقتها و شناخت ماهیت ها نیست و این همان وضعی است که قرنها در کشور ما وجود داشته و حوادث دردناکی به بار آورده است . تاریخ کشور ما چیزی نیست جز صحنه ای که در این درام غم انگیز بطور مکرر در آن بازی شده است.
تنها در آغاز قرن بیستم میلادی که مصادف با سالهای اول قرن چهاردهم هجری است، صحنه دگرگونی یافت و رهبران با واقع بینی خاصی راه دیگری در پیش گرفتند و بنیان کار را بر اساسی استوار بنا نهادند و به جای اینکه کورکورانه گرد یک فرد و یا یک خانواده گرد آیند، به دنبال قانون افتادند. اینک ما نخست به شرح عواملی که چشم حقیقت بین مردم را گشود و اندیشه های کدر و درد آلود را صاف و روشن ساخت می پردازیم ، سپس ماجراهائی را که در راه وصول به آزادی و بر کرسی نشاندن قانون روی داده است به اختصار شرح می دهیم.

فهرست مطالب:
فصل اول: ورود مظاهر تمدن اروپا به ایران و دگرگون شدن اندیشه‌ها
فصل دوم: عواملی که موجب طغیان توده مردم گردید
فصل سوم: ظهور انقلاب
فصل چهارم: محمد علی شاه و مشروطیت
فصل پنجم: قیام تبریز و ظهور ستارخان