داگلاس نورث

(1920 - 2015 م)

داگلاس نورث اقتصاددان برجسته و یکی از بنیانگذاران مکتب اقتصاد نهادگرا است. زمینه اصلی مطالعات نورث تاریخ اقتصادی بود و او پیشگام رشته‌ای به نام تاریخ اقتصادی جدید (کلیومتریک) شد که با ادغام نظریه اقتصادی و تجزیه و تحلیل آماری، با شواهد سخت از گذشته، دقت بیشتری را در مطالعه تاریخ اقتصادی فراهم می‌کند. مطالعات نورث، بر یکی از بزرگ‌ترین سوالات این رشته تمرکز داشت: «چرا برخی کشورها ثروتمند می‌شوند در حالی که برخی دیگر فقیر می‌مانند؟» او منتقد جریان اصلی اقتصاد یعنی اقتصاد نئوکلاسیک بود که با تاکید غالب خود بر بازار، به این سوال پاسخ می‌دهد. در مقابل، او بر نقش نهادها –قواعد و قراردادهای یک جامعه، مانند قوانین، حقوق مالکیت، سیاست، آداب و رسوم و سیستم‌های اعتقادی– تاکید می‌کرد. به اعتقاد او، بازارها در نهادها تعبیه شده‌اند، یعنی بازارها بسته به چهارچوب نهادی خاص در هر کشور، متفاوت عمل می‌کنند، و اینکه نهادها زمانی تغییر خواهند کرد که بازیگران قدرتمند اقتصادی متوجه شوند که ناکارآمدی، آن‌ها را از کسب سود بیشتر بازمی‌دارد. با این حال، او نشان داد که نهادها فقط به صورت تدریجی تغییر می‌کنند، حتی زمانی که ناکارآمد باشند. تحقیقات نورث بر چگونگی شکل‌گیری و تغییر نهادهای سیاسی و اقتصادی و پیامدهای آن بر عملکرد اقتصادها در طول زمان متمرکز شده‌است. او در این مطالعات، حوزه‌هایی مانند حقوق مالکیت، هزینه‌های مبادله، ایدئولوژی، مشکل سواری مجانی و اقتصاد سیاسی را مورد مداقه قرار می‌دهد و کارهای مهمی در زمینه ارتباط علوم شناختی با نظریه اقتصادی انجام داده‌است. نورث در سال ۱۹۹۳ جازه نوبل اقتصاد را به صورت مشترک با رابرت فوگل دریافت کرد.