محمد روشن
(1312 هـ.خ)
نویسنده، محقق و پژوهشگر
مشخصات:
نام واقعی:
محمد روشن
تاریخ تولد:
1312/01/01 خورشیدی
تاریخ درگذشت:
محل تولد:
رشت
جنسیت:
مرد
ژانر:
زبان و ادبیات فارسی
زندگی‌نامه
وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در رشت به پایان برد و بر اثر تشویق‌های استاد پورداود به تحصیل در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران پرداخت. وی دوره فوق لیسانس را در پژوهشکده فرهنگ ایران گذرانید. وی از محضر استادانی همچون استاد پورداود و دکتر محمد معین استفاده برد.
محمد روشن از سال ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۸ به دبیری در دبیرستان‌های رشت اشتغال داشت و از سال ۱۳۵۰ به هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ ایران پیوست و در دوره‌های فوق لیسانس و دکترای زبان و ادبیات فارسی و دوره فوق لیسانس رشته تاریخ و زبان‌شناسی تدریس کرد.
وی با سید محمدتقی مدرس رضوی از روزگار دانشجویی همکاری داشت. همکاری او پس از انتقال به تهران، از اسفند ۱۳۴۸ آغاز گردید و این همکاری با بنیاد فرهنگ ایران همکاری آغاز کرد که تا انقلاب اسلامی در آن مؤسسه، در بخش «فرهنگ تاریخی زبان فارسی» ادامه داشت. وی به سال ۱۳۵۰ از وزارت آموزش و پرورش به فرهنگستان ادب و هنر منتقل گشت. از سال ۱۳۵۰ به پیشنهاد استاد شادروان مجتبی مینوی در شمار ۵ تن از پژوهشگران نخستین بنیاد شاهنامه فردوسی از جمله: آقایان دکتر زریاب خویی، شفیعی کدکنی و علی رواقی برگزیده شد.
او از نخستین دوره کنگره تحقیقات ایرانی که از سوی دانشگاه تهران به سال ۱۳۴۹ بر پا گردید تا هشتمین دوره آن که هریک از سوی دانشگاه‌های فردوسی مشهد، تبریز، اصفهان، شیراز و ملی سابق (دکتر بهشتی)، بنیاد فرهنگ ایران و فرهنگستان ادب و هنر در کرمان عضویت موثر داشت چنان که ۵ دفتر از خطابه‌های کنگره‌های بنیاد فرهنگ ایران و فرهنگستان ادب و هنر با نظارت و ویراستاری وی منتشر گردید. او همچنین در کنگره جهانی هزارمین سال تدوین شاهنامه فردوسی که از سوی یونسکو در دانشگاه تهران به سال ۱۳۶۹ بر پا گردید، عضویت داشت و برای نخستین بار خدشه‌دار بودن نسخه خطی شاهنامه فلورانس را که تاریخ مجعول ۶۱۴ دارد و خود توفیق بررسی عین نسخه را در کتابخانه ملی فلورانس یافته بود اعلام داشت.
وی در کنگره جهانی بزرگداشت نهمین سده نظامی در دانشگاه تبریز (تیرماه ۱۳۷۰) و نیز کنگره خواجوی کرمانی در دانشگاه کرمان (مهرماه ۱۳۷۰) عضویت داشت. وی در کنگره بزرگداشت استاد دکتر معین که از سوی دانشگاه گیلان در اردیبهشت ۱۳۷۰ برگزار گردید، عضو هیئت اجرائی کنگره بود و نیز در کنگره گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان، در شهریور ۱۳۷۲ مشارکت داشت.
او در گردآوری مقالات استاد پورداود افتخار همکاری با وی را داشت و در همان اوان، فهرست‌های دوازده‌گانه چهار مقاله نظامی عروضی مصحح دکتر محمد معین و «ایران از آغاز تا اسلامی» ترجمه آن روانشاد را فراهم ساخت. در تمهید مقالات «فرهنگ معین» از همکاران نخستین آن بزرگوار بود. پس از «داستان رستم و سهراب» مصحح استاد مینوی، «داستان فرود» مصحح روشن در بنیاد شاهنامه به مناسبت جشنواره طوس در ۱۳۵۴ منتشر گردید. وی پس از انتقال به تهران با مجلات ادبی و تحقیقی پیوندی نزدیک تر یافت، چنان که سر دبیری سال ۱۳ مجله «راهنمای کتاب» با وی بود و نیز ستون نقد و بررسی کتاب‌ها و مجله‌های دانشگاهی در مجله سخن را نیز بر عهده داشت.
بیشتر
محمد روشن از سال ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۸ به دبیری در دبیرستان‌های رشت اشتغال داشت و از سال ۱۳۵۰ به هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ ایران پیوست و در دوره‌های فوق لیسانس و دکترای زبان و ادبیات فارسی و دوره فوق لیسانس رشته تاریخ و زبان‌شناسی تدریس کرد.
وی با سید محمدتقی مدرس رضوی از روزگار دانشجویی همکاری داشت. همکاری او پس از انتقال به تهران، از اسفند ۱۳۴۸ آغاز گردید و این همکاری با بنیاد فرهنگ ایران همکاری آغاز کرد که تا انقلاب اسلامی در آن مؤسسه، در بخش «فرهنگ تاریخی زبان فارسی» ادامه داشت. وی به سال ۱۳۵۰ از وزارت آموزش و پرورش به فرهنگستان ادب و هنر منتقل گشت. از سال ۱۳۵۰ به پیشنهاد استاد شادروان مجتبی مینوی در شمار ۵ تن از پژوهشگران نخستین بنیاد شاهنامه فردوسی از جمله: آقایان دکتر زریاب خویی، شفیعی کدکنی و علی رواقی برگزیده شد.
او از نخستین دوره کنگره تحقیقات ایرانی که از سوی دانشگاه تهران به سال ۱۳۴۹ بر پا گردید تا هشتمین دوره آن که هریک از سوی دانشگاه‌های فردوسی مشهد، تبریز، اصفهان، شیراز و ملی سابق (دکتر بهشتی)، بنیاد فرهنگ ایران و فرهنگستان ادب و هنر در کرمان عضویت موثر داشت چنان که ۵ دفتر از خطابه‌های کنگره‌های بنیاد فرهنگ ایران و فرهنگستان ادب و هنر با نظارت و ویراستاری وی منتشر گردید. او همچنین در کنگره جهانی هزارمین سال تدوین شاهنامه فردوسی که از سوی یونسکو در دانشگاه تهران به سال ۱۳۶۹ بر پا گردید، عضویت داشت و برای نخستین بار خدشه‌دار بودن نسخه خطی شاهنامه فلورانس را که تاریخ مجعول ۶۱۴ دارد و خود توفیق بررسی عین نسخه را در کتابخانه ملی فلورانس یافته بود اعلام داشت.
وی در کنگره جهانی بزرگداشت نهمین سده نظامی در دانشگاه تبریز (تیرماه ۱۳۷۰) و نیز کنگره خواجوی کرمانی در دانشگاه کرمان (مهرماه ۱۳۷۰) عضویت داشت. وی در کنگره بزرگداشت استاد دکتر معین که از سوی دانشگاه گیلان در اردیبهشت ۱۳۷۰ برگزار گردید، عضو هیئت اجرائی کنگره بود و نیز در کنگره گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان، در شهریور ۱۳۷۲ مشارکت داشت.
او در گردآوری مقالات استاد پورداود افتخار همکاری با وی را داشت و در همان اوان، فهرست‌های دوازده‌گانه چهار مقاله نظامی عروضی مصحح دکتر محمد معین و «ایران از آغاز تا اسلامی» ترجمه آن روانشاد را فراهم ساخت. در تمهید مقالات «فرهنگ معین» از همکاران نخستین آن بزرگوار بود. پس از «داستان رستم و سهراب» مصحح استاد مینوی، «داستان فرود» مصحح روشن در بنیاد شاهنامه به مناسبت جشنواره طوس در ۱۳۵۴ منتشر گردید. وی پس از انتقال به تهران با مجلات ادبی و تحقیقی پیوندی نزدیک تر یافت، چنان که سر دبیری سال ۱۳ مجله «راهنمای کتاب» با وی بود و نیز ستون نقد و بررسی کتاب‌ها و مجله‌های دانشگاهی در مجله سخن را نیز بر عهده داشت.
آخرین دیدگاه‌ها