مرتضی شمس
(1307 - 1391 هـ.خ)
مشخصات:
نام واقعی:
دکتر مرتضی شمس
تاریخ تولد:
1307/02/15 خورشیدی
تاریخ درگذشت:
1391/11/07 خورشیدی (84 سالگی)
محل تولد:
خوی
جنسیت:
مرد
ژانر:
ادبیات و شعر کلاسک و نو
زندگی‌نامه
«دکتر مرتضی شمس»، شاعر، نویسنده و مترجم، (متولد ۱۳۰۷ خورشیدی – درگذشت ۱۳۹۱ خورشیدی).
فرزند «دکتر میرزا حبیب شمس» و نوه ی بزرگ «آقا مرتضی شمس الاطباء» از پزشکان بنام خوی بود. «شمس الاطباء» در خوی کلاس درس پزشکی داشت و در دوران خود پزشکان متعددی را تربیت کرد. «دکتر مرتضی شمس» پس از اتمام تحصیلات در طب به خوی عزیمت نمود و برای اولین بار رشته ی "طبیعی" را در این شهر پایه گذاری کرد. وی در دانشکده ی پرستاری خوی تدریس می نمود و حدود چهل سال به طبابت، همچون پدرانش در آن شهر پرداخت. پزشکی حاذق، مترجم و شاعری چیره دست بود. چهار جلد کتاب شعر، یک جلد ترجمه و سه جلد تالیف کتب پزشکی از او به چاپ رسیده است.
ایشان برای اولین بار در دهه ی ۳۰ خورشیدی، با ترجمه ی «گلهای رنج» اثر «شارل بودلر»، آثار "سمبولیسم" را به جامعه ی ادبی ایران شناساند.
با اساتید بنام شعر دوران خود همچون «استاد شهریار (سید محمد حسین بهجت تبریزی)»، «فریدون مشیری»، «دکتر غلامحسین ساعدی»، «دکتر عباس زریاب خویی»، «سیمین بهبهانی» و... حشر و نشر داشت. «استاد شهریار» در دیوان خود، شعر «سرود ساربان» را برای وی سروده است:
..........
دلا، ما را به خوی خوانده است دکتر مرتضای شمس
نه آخر شمس، ملا را به آذربایجان خواند
به پشت اشتران کن شهریارا بارِ مولانا
که شمست مرحبا گویان، سرود ساربان خواند
..........
مرحوم استاد «یحیی رحیمی» در مقاله ای از او به عنوان «شاعری از خوی برای هزاره ابد» نام می برد.
دو ماه پیش از فوت، از همسرش خداحافظی کرد، توصیه های لازم را نمود و شعر ذیل را جهت سنگ مزارش سرود:
..........
نشکنید آینه را
برکه ی خلوت آرامم را چین ندهید ...
نه صدائی ، پاره سنگی، نه دعائی ....
بگذارید بخوابم / بگذارید بخوابم
..........
آثار چاپ نشده ی وی عبارتند از:
۹ مجموعه ی شعر شامل: «تقدیر،تقدیر»، «آهوان»، «غزل نامه»، «آناهیتا»، «در زیر صنوبرها»، «پاره ها»، «قصه ی بویلاپوش»، «از دور و از نزدیک»، «دردنامه». این اشعار به صورت موزون و بی وزن (منثور)، «غزل»، «غزل واره»، «مثنوی»، «رباعی»، «دوبیتی»، «سه پاره»، «پنج پاره» (ابتکاری) و «دوپاره» سروده شده اند.
سه حماسه: [«حماسه ی جاودانگی» ، «حماسه ی بابک» و «حماسه ی زریر»] و ترجمه ی «دمتریوس های دروغین» اثر: «پروسپه مریمه» نویسنده ی فرانسوی و «فرهنگ ادبیات جهان» در چهار جلد نیز از دیگر آثار چاپ نشده ی ایشان است. «دکتر مرتضی شمس» در تاریخ هفتم بهمن ماه ۱۳۹۱ در تهران درگذشت و پیکرش در زادگاهش خوی به خاک سپرده شد.
بیشتر
فرزند «دکتر میرزا حبیب شمس» و نوه ی بزرگ «آقا مرتضی شمس الاطباء» از پزشکان بنام خوی بود. «شمس الاطباء» در خوی کلاس درس پزشکی داشت و در دوران خود پزشکان متعددی را تربیت کرد. «دکتر مرتضی شمس» پس از اتمام تحصیلات در طب به خوی عزیمت نمود و برای اولین بار رشته ی "طبیعی" را در این شهر پایه گذاری کرد. وی در دانشکده ی پرستاری خوی تدریس می نمود و حدود چهل سال به طبابت، همچون پدرانش در آن شهر پرداخت. پزشکی حاذق، مترجم و شاعری چیره دست بود. چهار جلد کتاب شعر، یک جلد ترجمه و سه جلد تالیف کتب پزشکی از او به چاپ رسیده است.
ایشان برای اولین بار در دهه ی ۳۰ خورشیدی، با ترجمه ی «گلهای رنج» اثر «شارل بودلر»، آثار "سمبولیسم" را به جامعه ی ادبی ایران شناساند.
با اساتید بنام شعر دوران خود همچون «استاد شهریار (سید محمد حسین بهجت تبریزی)»، «فریدون مشیری»، «دکتر غلامحسین ساعدی»، «دکتر عباس زریاب خویی»، «سیمین بهبهانی» و... حشر و نشر داشت. «استاد شهریار» در دیوان خود، شعر «سرود ساربان» را برای وی سروده است:
..........
دلا، ما را به خوی خوانده است دکتر مرتضای شمس
نه آخر شمس، ملا را به آذربایجان خواند
به پشت اشتران کن شهریارا بارِ مولانا
که شمست مرحبا گویان، سرود ساربان خواند
..........
مرحوم استاد «یحیی رحیمی» در مقاله ای از او به عنوان «شاعری از خوی برای هزاره ابد» نام می برد.
دو ماه پیش از فوت، از همسرش خداحافظی کرد، توصیه های لازم را نمود و شعر ذیل را جهت سنگ مزارش سرود:
..........
نشکنید آینه را
برکه ی خلوت آرامم را چین ندهید ...
نه صدائی ، پاره سنگی، نه دعائی ....
بگذارید بخوابم / بگذارید بخوابم
..........
آثار چاپ نشده ی وی عبارتند از:
۹ مجموعه ی شعر شامل: «تقدیر،تقدیر»، «آهوان»، «غزل نامه»، «آناهیتا»، «در زیر صنوبرها»، «پاره ها»، «قصه ی بویلاپوش»، «از دور و از نزدیک»، «دردنامه». این اشعار به صورت موزون و بی وزن (منثور)، «غزل»، «غزل واره»، «مثنوی»، «رباعی»، «دوبیتی»، «سه پاره»، «پنج پاره» (ابتکاری) و «دوپاره» سروده شده اند.
سه حماسه: [«حماسه ی جاودانگی» ، «حماسه ی بابک» و «حماسه ی زریر»] و ترجمه ی «دمتریوس های دروغین» اثر: «پروسپه مریمه» نویسنده ی فرانسوی و «فرهنگ ادبیات جهان» در چهار جلد نیز از دیگر آثار چاپ نشده ی ایشان است. «دکتر مرتضی شمس» در تاریخ هفتم بهمن ماه ۱۳۹۱ در تهران درگذشت و پیکرش در زادگاهش خوی به خاک سپرده شد.
آخرین دیدگاه‌ها