هنریک ساموئل نیبرگ

(1889 - 1974 م)

تمرکز او بیشتر بر روی زبان پهلوی و نیز دین‌های ایران باستان به ویژه مزدیسنا بود. نام وی در متن‌های فارسی به صورت نیبرگ و نوبرگ هم آمده‌است. کار وی بیشتر درزمینه پژوهش در زبان پهلوی و متون مربوط به ادیان ایران باستان به ویژه آئین زرتشت بود و زمینه تحقیقاتش؛ ریشه‌شناسی واژه‌ها و رفع اشکالات متون فلسفی پهلوی بود؛ وی همچنین برای روشن نمودن آداب و سنت‌های آئین ایرانیان؛ پژوهش‌های ارزشمندی کرده‌است که طی سلسله مقالاتی در مجله «ژورنال آندرانیک» و دیگر مجلات فلسفی ایران‌شناسی منتشر شده‌است. نیبرگ ابتدا کارش را با خاورشناسی آغاز کرد و در زبان‌های سامی (عربی؛ عبری و آرامی) تخصص گرفت. هنگامی که کاملاً به زبان عربی مسلط شد به فلسفه دین اسلام روی آورد و در این زمینه نیز مطالبی نگاشته و منتشر کرد. وی پس از فلسفه اسلام به مطالعه دربارهٔ ایران پرداخت و پس از پژوهشی که روی زبان‌های گوناگون ایرانی به عمل آورد زبان پهلوی را مأخذ کار خویش قرار داد و نخستین راهنمای پهلوی را به طریق علمی دقیق؛ در دو جلد به سال‌های ۱۹۲۸ و ۱۹۳۱ منتشر کرد. جلد اول این کتاب شامل نمونه‌هایی از متون پهلوی است و جلد دوم حاوی واژه‌نامه؛ توضیحات و دستور است. زمانی که پروفسور نیبرگ در دانشگاه «اوپسالا» تدریس می‌کرد؛ کارش منحصر به زبان‌های کهن و مطالعات سامی و ادیان ایران باستان به‌ویژه آیین زرتشت و به‌ویژه آیین زرتشت ساسانی بود. در مکتب نیبرگ شاگردان زیادی تربیت شده‌اند که نامی‌تر از همه پروفسور گئوویدن گرن است که به جای وی نیز تدریس می‌کرد. نیبرگ کتاب جامعی در سال ۱۹۳۷ به زبان سوئدی در باب ادیان ایران باستان نوشت و همان زمان توسط پروفسور هانس هنگری شیدر که استاد «هنیگ» ایران‌شناس معروف بود به زبان آلمانی ترجمه شد. دراین کتاب پروفسور نیبرگ به باورهای زرتشت و به‌ویژه عرفان که در گاتاهای زرتشت است توجه مخصوصی داشته‌است. این کتاب توسط شدر Schaeder به آلمانی ترجمه شده‌است. این کتاب را هنینگ مورد انتقاد قرار می‌دهد و انتقادات خود را در کتابی به نام «زرتشت» منتشر می‌کند. زمانی که نیبرگ به سن ۶۰ سالگی رسید؛ در سوئد جشن بزرگداشت مفصلی به افتخارش برپا کردند. هنریک ساموئل نوبری در طول عمر هشتاد و چهار ساله خود هشت بار به ایران سفر کرد که طی یکی از این سفرها در کنگره ایران‌شناسان شرکت نمود.