میرزا یوسف آشتیانی
(1227 - 1303 هـ.ق)
رجل دوره قاجار
مشخصات:
نام واقعی:
میرزا یوسف مستوفی الممالک
سایر نامها:
اعتصام الملک
تاریخ تولد:
1227/0/0 قمری
تاریخ درگذشت:
1303/0/0 قمری (76 سالگی)
محل تولد:
تهران
جنسیت:
مرد
ژانر:
زندگینامه
او از جناح محافظهکار دربار قاجار و از مخالفین میرزا حسینخان سپهسالار و اصلاحات او بود. وی از نوادگان میرزا محسن آشتیانی، فرزند میرزا حسن مستوفیالممالک زمان محمدشاه قاجار و مادرش دختر حاجی صادق کلانتر کوی باغمیشه تبریز بود. او پس از درگذشت پدرش، لقب مستوفیالممالک گرفت و ریاست مستوفیان را عهدهدار شد. او بر اثر درستکاری و کاردانی مورد توجه و اعتماد امیرکبیر قرار گرفت. چون میرزا آقاخان نوری به صدارت رسید از نفوذ و تقرب میرزا یوسف بیمناک شد. به علاوه او همواره ترجیح میداد تا بستگان و معتمدین خود را در مناصب مهم قرار دهد، از این رو موجبات تبعید میرزا یوسف را به آشتیان فراهم آورد و ریاست مستوفیان را به پسر خود میرزا کاظم نظامالملک داد. پس از عزل میرزا آقاخان، بار دیگر به تهران فراخوانده شد و منصب موروثی خود را بازیافت. بعدها نایب کامران میرزا نایب السلطنه پسر خردسال شاه شد، که این شغل برابر با حکومت تهران و ریاست املاک خالصه بود. پس از آن رفته رفته بر دامنه نفوذ و قدرت او افزوده میشد، تا ناصرالدین شاه به سفر عتبات رفت. در این سفر میرزا حسین سپهسالار همراه شاه بود و پیوسته با شاه از لزوم اصلاحات در ایران سخن می گفت. در بازگشت، ناصرالدین شاه میرزا یوسف را عزل کرده و محترمانه به آشتیان فرستاد. قلعه مستوفیان آشتیان برای آخرین بار توسط میرزا یوسف در این ایام مورد مرمت قرار گرفت. او به مدت دو سال از صحنه سیاست به دور بود، تا با عزل و تبعید سپهسالار به گیلان، به تهران فراخوانده شد. در شوال همان سال ناصرالدین شاه امور دولت را مشترکاً میان میرزا یوسف و سپهسالار تقسیم کرد. او که همواره مورد احترام و علاقه ناصرالدین شاه بود سرانجام سه سال قبل از فوتش، و چندی پس از درگذشت سپهسالار، از جانب شاه منصب صدارت عظمی یافت. گسترش تهران در دوره ناصرالدینشاه زیر نظر میرزا یوسف و میرزا عیسی وزیر انجام شد . او زمینهای زیادی در اطراف تهران از ناصرالدینشاه خریداری و آباد کرد. حسنآباد، یوسفآباد، بهجتآباد، عباسآباد، امیرآباد و ونک از باغهای مستوفیالممالک بود که اکنون محلههایی به همین نامها بر آن ساخته شدهاست.
بیشتر
آخرین دیدگاهها