مهدی برکشلی
(1291 - 1366 هـ.خ)
موسیقیدان، آهنگساز، نوازنده و محقق
مشخصات:
نام واقعی:
مهدی بَرکِشلی
تاریخ تولد:
1291/00/00 خورشیدی
تاریخ درگذشت:
1366/10/29 خورشیدی (75 سالگی)
محل تولد:
تهران
جنسیت:
مرد
ژانر:
موسیقی نظری و مبانی فیزیکی آن/ ویولن
زندگینامه
او یافتههای نوینی را در شناخت اصولِ پردگانی و مختصات فیزیکی نسبتهای فواصل مخصوص موسیقی ایرانی عرضه کرد.
در ۲۱ سالگی دوره لیسانس رشته فیزیک و شیمی را به پیشنهاد محمود حسابی در شعبه علمی دارالمعلمین عالی (که بعدها جزو دانشگاه تهران شد) تمام کرد و به تدریس در دبیرستانهای دارالفنون و ثروت پرداخت. در این مدت، برکشلی به آموختن بُعد نظری و عملی موسیقی، نزد علینقی وزیری ادامه داد و ضمن آشنایی با نظریه جدید او درباره موسیقی ایرانی، نواختن ویولون و کار با ارکستر را فراگرفت. وی تنها کسی بود که از مدرسه خصوصی وزیری (مدرسه عالی موسیقی)، موفق به دریافت دیپلم عالی شد. همچنین در ارکستر «انجمن دوستداران موسیقی ملی» که روحالله خالقی در ۱۳۲۳ تأسیس کرده بود، سمت نوازنده ویولون و آهنگساز داشت. او دوره مقدماتی ردیف مجلسی موسیقی ایرانی را نیز نزد ابوالحسن صبا آموخت.
برکشلی در ۱۳۲۵ ش برای ادامه تحصیل به همراه عدهای به فرانسه اعزام شد. در پاریس علاوه بر مطالعه در مرکز بینالمللی مطالعات تعلیم و تربیت، در رشته فیزیک دانشگاه سوربن به تحصیل پرداخت و در ۳۷ سالگی با درجه دکتری دولتی علوم فارغالتحصیل شد. همچنین مدتی در مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه (C.N.R.S) در رشتههای تخصصی صداشناسی (آکوستیک) مشغول به کار شد و در ۱۳۳۲ ش از دانشگاه اکسمارسی دکتری تخصصی در رشته علوم آکوستیک اخذ کرد. در این مدت، به دلیل اشتراک رشتههای فیزیک و موسیقی در مبحث اصوات و ارتعاشات، به شناخت مختصات فیزیکی گامها و دیگر جنبههای علمی موسیقی همت گماشت. همچنین دربارهٔ تاریخ و ویژگیهای موسیقی سنتی ایران و آثار موسیقیدانان قدیم ایرانی به تحقیق و تألیف پرداخت.
پس از بازگشت به ایران، در ۱۳۳۳ بازرس تعلیماتی وزارت فرهنگ (که بعدها وزارت آموزش و پرورش شد) شد و برای توسعه اداره کل هنرهای زیبا طرحهایی چون تأسیس سازمان ملی فولکلور ایران و صداخانه ملی و تأسیس دوره عالی موسیقیشناسی در هنرستان عالی موسیقی ملی ارائه داد. پس از آن در دانشگاه تهران در گروه فیزیک دانشکدهٔ علوم به تدریس دروسی مانند حرارت، مکانیک، الکترومگنتیک، فیزیک جدید، آکوستیک و سایر رشتهها اشتغال ورزید. وی در اوایل دهه ۱۳۵۰ به سمت مدیریت گروه فیزیک دانشکده علوم منصوب شد.او همچنین در دانشکدههای دامپزشکی، افسری، فنی، علوم، هنرهای زیبا، دانشگاه اراک و جندیشاپور به تحقیق و تدریس پرداخت. مدتها نیز تدریس فیزیک و شیمی را در دورههای دوم متوسط دبیرستانهای دارالفنون و ثروت را به عهده داشت. فعالیتهای دیگر او در این دوره، علاوه بر تدریس در دانشگاهها و دانشکدههای مختلف، بدین قرار بود: عضویت گهگاه در امور اداری موسیقی رادیو و اداره هنرهای زیبا؛ عضویت و ایراد سخنرانی در گردهم آییهای مختلف داخلی و خارجی نظارت بر کارگاه سازسازی وزارت فرهنگ و هنر تأسیس گروه موسیقی و گروه تئاتر در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران؛ تأسیس «انستیتوی تحقیقات موسیقیشناسی» در فرهنگستان ادب و هنر ایران؛ تأسیس کمیته ملی موسیقی یونسکو؛ ریاست کمیسیون ملی یونسکو در ایران و نیز ریاست انجمن فیزیک ایران؛ معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و آموزش عالی؛ عضویت در مجمع بینالمللی انجمن آکوستیک دانان آمریکا؛ و عضویت در انجمن آکوستیک گت گاتِ آمریکا و سازمان بینالمللی هنر فولکلور (وابسته به یونسکو). از برکشلی بیش از چهل مقاله در زمینههای صداشناسی، موسیقی و آموزش علوم شامل ۲۳ مقاله به زبانهای انگلیسی و فرانسه و بیش از بیست مقاله به فارسی، یازده عنوان تألیف در زمینه فیزیک، مکانیک، پرتونگاری (رادیوگرافی) و موسیقی و چهار عنوان ترجمه و شرح متون کهن راجع به موسیقی برجای ماندهاست
بیشتر
آخرین دیدگاهها