مرتضی مدرس گیلانی

(1295 - 1378 هـ.خ)

مرتضى مدرس گیلانى (1295-1378ش)، نویسنده، پژوهشگر نامی و پرکار متولد نجف در خانواده ای ایرانی و متوفی در تهران.«او نویسنده، ادیب، محقق پرکاری  به شمار می رفت که دائما در پژوهش و تألیف بود و در ریاضیات هم متخصص بود. گفته اند که زبانش تند بود و متهم در عقیده. بیشتر منزوى و اهل عزلت بود و در ایرانى‌گرى و زبان فارسى تعصب داشت.وى مطالعات و تحصیلاتى هم در ریاضى، نجوم، هیئت و به‌خصوص فلسفه داشت. به دلیل آراء ویژه‌اى که اواخر اقامتش در نجف داشت، مورد بى‌اعتنایى قرار گرفت و  در دهه  1330 براى همیشه به ایران آمد و در تهران ساکن گردید. وى مدت‌ها در مدرسه مروى تدریس مى‌کرد، اما گویا به دلایلى از آنجا نیز بیرون رفت. ایشان مدّتی هم در دبیرستان باهنر در خیابان نظام آباد تهران مشغول تدریس بود.سطح معلومات او در حد استادان دانشگاه بود اما از ورود به تدریس دانشگاهی محروم ماند. از کارهای برجسته این پژوهشگر، استخراج و نشر تقویم نجومی بود که این تقویم سالیان متمادی در سایر شهرهای ایران منتشر می‏گشت. از استاد مدرس  گیلانی بیش از یکصد و چهل اثر قلمی در زمینه های ادبیات و فلسفه و نجوم و تاریخ بر جای مانده که العروض و القافیه و البدیع، لغتنامه،تصحیح، هفت اورنگ، شرح جبرالخلاصه، اصول فقه و تصحیح اشارات ابن سینا از آن جمله‏ اند.