علی زاهدی

(1275 - 1335 هـ.خ)

در سال ۱۳۰۳ عازم فرانسه شد و در کمتر از یک سال امتحانات مشکل ورودی مدرسه معدن(اکل دمین) پاریس را گذرانید و با موفقیت دوره دانشگاه را طی نمود. درسال ۱۳۰۸ فارغ التحصیل شد و پس از کسب تجربیات عینی و عملی در معادن چند کشور در سال ۱۳۰۹ به ایران مراجعت نمود، بی درنگ در وزارت اقتصاد ملی مشغول شد و نخستین مطالعات خود را در مورد کشف و نقشه برداری از معادن شروع نمود و سپس به ریاست اداره معادن برگزیده شد. به دلیل نبود منابع مالی دست به استخراج ذغال سنگ از معادن شمشک و گاجره و فروش آن زد و به این وسیله مخارج اداره معادن را تامین کرد. تدریس در دانشکده کشاورزی دیگر اشتغال این اسوه تلاش بود، در ضمن معدن شمشمک مرکزی شد برای پرورش نخستین استادکاران وکارگران معدن به سبک جدید معدن کاری و بدین ترتیب معدن کاری نوین در ایران توسط مهندس زاهدی به پیش رفت. با تلاش وی مواد اولیه و سوخت کارخانه ذوب آهن با سرعتی خیره کننده مورد بهره برداری قرار گرفت و مصرف ۲۰ سال کارخانه ذوب آهن پیشاپیش آماده گردید. ذغال سنگ از گاجره و شمشک تامین شد و سنگ آهن در سمنان و زنجان به بهره برداری رسید و سایر ملزومات کانی مورد نیاز ذوب آهن در قصر فیروزه و سرخه حصار استخراج شد و به دنبال این اقدامات شگرف، معادن مس در جنوب سبزوار و زنجان کشف و راه اندازی گردید. خاک نسوز از معدنی در غنی آباد و منیزیت از فرمان و سیلیس آمورف در قزوین بهره برداری شد. اینها بخشی از تلاشهای مهندس زاهدی مرد عرصه صنعت ایران بود که باید به این کارنامه درخشان اداره اکتشاف، آزمایشگاه شیمی و سنگ شناسی و فسیل شناسی و موزه زمین شناسی و کوره های آزمایش را نیز افزود. در سال ۱۳۲۲ از اداره معادن به وزارت پیشه و هنر رفت و با مطالعه صنایع جدید ایران و ارزیابی آن به تالیف کتاب صنایع ایران بعد از جنگ اقدام نمود. در سن ۴۵ سالگی با فروش خانه مسکونی و کمک تنی چند از دوستان با سرمایه یکصدو بیست هزار تومان شرکت میناک را بنیاد نهاد و سپس کارخانه بیکرومات دوسود و بیکربنات دو پتاس را راه اندازی نمود و برای اولین بار در ایران در عین ناباوری خارجی ها، به تولید محصولات فوق اقدام نمود. شور تولید و سازندگی همچنان در این بزرگ مرد صنعت در غلیان و خلجان بود، شرکت سهامی معادن لوت پاسخی دیگر به اشتیاق نا آرام درون او بود روانه برهوت کویر شد و در مساحتی عظیم دست به عملیات اکتشاف زد و در آرام ترین نواحی جنب و جوش زندگی را به جریان انداخت و آب حیات تولید را در رگهای قلب کویر به جریان انداخت، معدنی در دل کویر لوت به بهره برداری رسید که در کنار کارخانه تغلیظ و شستشو منحصر به فرد بود و این معدن بزرگ مس و طلای قلعه¬زری بیرجند بود. معدنی تاریخی که سالها متروک افتاده بود و باز به آن خطه کم رمق کشور حیاتی دوباره بخشید. در واپسین سالهای زندگی مرحوم زاهدی که مرگی ناگهانی او را از ما گرفت بی آنکه شور و شوق تولید در وی کاستی گرفته باشد اندیشه ایجاد و تاسیس کارخانه سیمان مشهد بر ذهن خلاقه اش نشست، به این کار بی درنگ مبادرت ورزید و پروژه عظیم سیمان مشهد را به جریان انداخت و شرکت بزرگ سیمان شرق را پایه¬گذاری نمود. با همه مشکلات و مرارت های اول کار، بالاخره بعد از شش سال مبارزه، کارخانه سیمان مشهد با موفقیت به بهره برداری رسید اما با به کار افتادن چرخهای کارخانه قلب سرشار از زندگی دیگر نمی طپید، تا ساعت ۹:۳۰ صبح روز دوشنبه هشتم بهمن ماه ۱۳۳۵ که سکته مغزی بر وی عارض شد، در دفترش کارش مشغول کار بود.