احمد بهشتی

(1314 هـ.خ)

دکتر احمد بهشتی دارای دکترای فلسفه از دانشگاه تهران و عضو هیئت علمی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، پژوهشگر فلسفه، مدرس حوزه علمیه، رئیس سابق دانشگاه قم و نماینده دو دوره مجلس شورای اسلامی است. دکتر بهشتی، در مقطع دکتری رشته فلسفه، وارد دانشکده الهیات دانشگاه تهران شدند و یازده سال بعد (سال ۱۳۵۶) با چند سال تأخیر رساله دکترایش را که با راهنمایی مرتضی مطهری آماده شده بود، را دفاع کرد. این روحانی شیعه، پس از اینکه تحصیلات دانشگاهی‌اش را مقطع دکترای فلسفه به پایان رساند، تا سال ۱۳۵۷ در کلاس‌های مراجع تقلید شیعی (در دروس خارج فقه و اصول) شرکت نمود و در پایان نیز به درجه اجتهاد رسید. یکی از خصوصیات برجسته این مجتهد فقید، شیوایی و فصاحت بیان، در کنار عمق و وسعت و جامعیت مباحث ایشان است، به گونه‌ای که مطالب و نکاتی که توسط معظم له بیان می‌شود برای هر کسی که پای صحبت ایشان می‌نشیند جذاب و قابل درک و استفاده است. از این گذشته، نظم و دیسیپلین خاصی که ایشان در نحوه ارائه مباحث و نیز در تنظیم مدت زمان سخنرانی به اجرا می‌گذارند از دیگر ویژگی‌هاست. دکتر احمد بهشتی، در دوره تلاش علمی و آموزشی خود به ریاست کمیسیون آموزش و پرورش و معاون کمیسیون فرهنگ و آموزش عالی، مدیرگروه فلسفه دانشکده الهیات دانشگاه تهران، عضویت کمیسیون تحقیق رسید. این استاد تمام دانشگاه تهران، به کارهای قلمی بسیار علاقه‌مند بودند و حتی به سرودن شعر و نوشتن بحر طویل و نوشتن مقالات، بسیار اهمیت می‌دادند و همین‌ها موجب شد که وارد میدان قلم بشوند و به تألیف و ترجمه روی بیاورند. وی از نویسندگان اسلامی به شمار می‌روند. بهشتی در دوره دکتری، جلد اول از دوره هفت جلدی کتاب «التکامل فی الاسلام» نوشته احمد امین را به صورت مشترک و با تعدادی از دوستان و سپس، جلد سوم را به صورت انفرادی ترجمه کرد. در سال ۱۳۴۲، همکاری با مجله «مکتب اسلام» را آغاز می‌کنند. این مجله در آن زمان، تنها مجله دینی و اسلامی در حوزه علمیه قم بود و شهرت و اعتبار بسیاری کسب کرده بود. ایشان بلافاصله به نوشتن مقالات تربیتی همت می‌گمارند و در مجله مکتب اسلام به چاپ می‌رسانند. آیت الله بهشتی به دلیل علاقه وافر به مباحث قرآنی و تفسیر قرآن، سلسله مباحثی در موضوعات قرآنی نیز می‌نگارند و آن‌ها را در قالب کتاب‌هایی با عناوینی مانند: «انسان در قرآن»، «مستضعف در قرآن»، «حکومت در قرآن»، «عیسی در قرآن»، و «منشور عفاف یا تفسیر سوره نور» به چاپ می‌رسانند. در دوره هشت ساله نمایندگی مجلس در دهه ۱۳۶۰ سلسله مقالاتی را درباره خانواده و زن می‌نویسند. که بیشتر هم جنبه قرآنی داشت. همین مقالات بعدها در قالب کتاب‌هایی به نام: «خانواده در قرآن» (اثر برگزیده جشنواره کتاب خانواده در سال ۱۳۸۶)، «مسائل و مشکلات خانوادگی»، «مسائل و مشکلات تربیتی»، و «مسائل و مشکلات زناشویی» به زیور طبع آراسته می‌شود. افزون بر این، کتاب «زنان قهرمان» را باید به فهرست این کتب مربوط به زنان افزود که پیش از انقلاب در سه جلد و بعد از انقلاب بعد از ویرایش جدید، با عنوان تازه «زنان نامدار» در همان سه جلد به زیور طبع آراسته شد. بخش دیگر از آثار قلمی آیت الله بهشتی به موضوع فلسفه و کلام مربوط می‌شود که شامل کتاب‌هایی مانند: «شرح نمط‌های چهارم، پنجم، ششم، و هفتم کتاب الاشارات و التنبیهات شیخ الرئیس» در چهار جلد، «تآملات کلامی و مسائل روز»، «گوهر و صدف دین»، «زلال حکمت» که این سه جلد به همت فرزند ایشان حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر سعید بهشتی ویرایش و تدوین گردیده، «فلسفه دین»، «وحیانیت و عقلانیت عرفان از دیدگاه امام خمینی» از جمله آنهاست. در زمینه فقه و اصول نیز آثار متعددی دارند که برخی از قبیل: «النمرقه الوسطی فی شرح خمس عروه الوثقی»، «فقه مقدماتی» در سه جلد، «فقه تخصصی» در دو جلد «رساله توضیح المسائل» منتشر شده شرح کامل نامه‌های نهج‌البلاغه تحت عنوان: «شرح اندیشه سیاسی تربیتی علوی در نامه‌های نهج‌البلاغه» در هشت جلد نیز از دیگر آثار قلمی آیت الله بهشتی است. از این استاد به نام فلسفه، صدها مقاله علمی و تحقیقی و بیش از ۹۰ کتاب در حوزه‌های مختلفی هم چون حوزه‌های تربیت، خانواده، فلسفه و اهل‌بیت به یادگار مانده است که برخی از آنها موفق به بدست آوردن جوایزی مثل جایزه کتاب سال، شده است.