آلبر ممی

(1920 - 2020 م)

وی نویسنده و مقاله‌نویس سده ۲۰ (میلادی) یهودی، زاده تونس و اهل فرانسه بود. وی پیرو جنبش ترقی‌خواهی و پسااستعماری بود. او نزدیک به ۲۰ کتاب دربارهٔ استعمار، یهودیت و نژادپرستی نوشت و برای دهه‌ها به‌ویژه در نیمه دوم سده ۲۰ (میلادی) درانجمن‌های ادبی و فرهنگی از جمله درمیان روشنفکران ایرانی مطرح بود. آلبر ممی از همان سال‌های آغازین تحصیل در پاریس با انجمن‌های روشن‌فکری پاریس آشنا شد. نویسندگان مطرح آن دوره فرانسه، مانند ژان-پل سارتر و آلبر کامو خیلی زود توانایی نویسندگی آلبر ممی را کشف کردند به گونه‌ای که آلبر کامو مقدمه‌ای برای نخستین رمان آلبر ممی به نام مجسمه نمکی نوشت. آلبر ممی در دهه ۱۹۵۰ به درونمایه استعمار می‌پرداخت. پس از انتشار دو کتاب دیگر به نام‌های آگار و چهره استعمارگر، چهره استعمارزده آلبر ممی به شهرت جهانی رسید. دولت فرانسه که درگیر جنگ الجزایر بود به کتاب چهره استعمارگر، چهره استعمارزده روی خوش نشان نداد و درخواست تابعیت فرانسوی آلبر ممی را رد کرد و ۱۶ سال پس از انتشار این کتاب درخواست تابعیت او را پذیرفت. آلبر ممی در کتاب‌های وابستگی و چهره رها شده از استعمار به پیامدهای استعمار می‌پردازد. آلبر ممی با نوشته‌های خود پل‌هایی میان فرهنگ‌ها و نژادهای گوناگون ساخت. انسان‌گرایی، مضمون اصلی و پس‌زمینه همه آثار او است. او فراتر از همه تفاوت‌ها و اختلاف‌ها، به رعایت حقوق انسانی می‌اندیشید. نوشته‌های او دربارهٔ یهودیت، استعمار، و دیگرهراسی مورد توجه دیگر روشنفکران قرار گرفتند. او در دو دهه پایانی زندگی‌اش، به گردآوری خاطرات و یادداشت‌های پراکنده‌اش پرداخت که در قالب کتاب منتشر شدند. همچنین در این سال‌ها نسبت به آنچه بهار عربی نام گرفت چندان شیفتگی نشان نداد و امیدواری‌های به وجود آمده را پوچ می‌دانست و می‌گفت: «اگر مردم عرب مسلمان پذیرای سکولاریسم نباشند مشکل هرگز حل نمی‌شود… و اگر با فساد مبارزه نشود همه حرف‌ها توخالی خواهند بود».