رشد روابط سرمایه داری در ایران: مرحله گسترش 1357-1342
نویسنده:
محمدرضا سوداگر
امتیاز دهید
در این اثر، وی کوشیده تا مشاهدات و آمار مسائل اقتصادی و اجتماعی درباره حساس ترین مراحل تاریخ ایران (سال های 42تا57) را جمع بندی و تحلیل و ارائه کند.
بخشهایی از کتاب:
مشخصه اصلی نظام سرمایه داری شاه، غارت ثروتهای ملی به سود سرمایههای خارجی و نیز دیوانسالاران و پیمانکاران، تجار بزرگ و صاحبان صنایع داخلی از یک سو؛ فقر سیاه اکثریت عظیم مردم و پایمال شدن تام و تمام حقوق اجتماعی آنان و طبعا نبود هر نوع آزادی اجتماعی و سیاسی از سوی دیگر بود.
این رژیم در سالهای 42تا57 در زمینه گسترش نیروهای تولید و بازار داخلی پیشرفت کرد، اما مردم از ثمره این پیشرفت کمتر برخوردار شدند و علیرغم پیشرفت سرمایهداری ،کمتر نشانی از رفاه انسانی دیده میشد.
به عنوان مثال در بخش کشاورزی تا سال ۱۳۵۳ حدود ۶۸ هزار هکتار از اراضی آبخور سد دز و ۳۴ هزار هکتار از زمینهای زیر سدهای دیگر توسط وزارت آب و برق خریداری و به واحدهای کشت و صنعت اختصاص یافت، ۷۰% زمینهای حاصلخیز در نواحی نامبرده در اختیار سرمایهداران خارجی و ۳۰% بقیه در اختیار شرکتهای دولتی و خصوصی نهاده شد، طبق برنامههای بلندمدت کشاورزی در نظر بود حدود یکمیلیون هکتار از اراضی زیر دیگر سدها و زمینهای حاصلخیز در نواحی مختلف کشور در محدودهی واحدهای کشت و صنعت و شرکتهای سهامی زراعی قرار گیرد .
غصب زمینهای روستائیان و کوچانیدن آنها، راندن روستائیان از زمینهای آبا و اجدادی و نسق دارانی که بر اساس اصلاحات ارضی صاحب زمین شده بودند، برای ایجاد واحدهای بزرگ از پیامدهای زیانبار تشکیل شرکتهای کشت و صنعت در روستاها بود.
از سوی دیگر بابت بهای زمین به روستاییانی که زمینهایشان بهوسیله شرکتهای کشت و صنعت تصرف میشد، مبلغ کمی پرداخت میشد،برای هر هکتار زمین که بیش از ۴/۵ آنها را زمینهای آبی تشکیل میداد، تنها ۱۶۰۰۰ ریال پرداختشده بود، یعنی هر مترمربع ۱/۶ریال، و این اوج غارتگری بود.
اعضای خاندان پهلوی(شاهپورها) و نظامیان ازجمله پیشگامان ایجاد واحدهای مکانیزه در کشاورزی به شمار میآمدند، که با غصب مرغوبترین زمینهای کشاورزی، مراتع و زمینهای جنگلی کشور به عمدهترین لایهی سرمایهداری ارضی ایران تبدیل شدند، دستاندازی درباریان و وابستگان بدانها به زمینهای دشت گرگان از نمونههای پیدایش بهرهبرداری تجاری و مالکیت جدید ارضی است .
دیدگاههای کتاب الکترونیکی رشد روابط سرمایه داری در ایران: مرحله گسترش 1357-1342
ممنون از توجه شما. حتما مطالعه میکنم
متاسفانه ندارم بزرگوار.
به نظرم این کتاب و سایر کتب و مقالات حول محور اقتصاد سیاسی در زمان پهلوی از دو جهت قابل اهمیت است:
- بخش گزارش تاریخی آن، که وضع سیاسی اجتماعی و اقتصادی آن دوران رو مشخص میکند و بیانگر وضعیت پیشین و سیری است که از آن عصر تا کنون در مناسبات گوناگون انجام شده. همین گزارشها تا حدودی از اوهام و خیالپردازیها نسبت اتوپیای پهلوی کم میکند.
- و بخش مهمتر که مربوط به تجربه تاریخی و درسی است که از سیاستگذاری های دوران پهلوی برای امروز و فردای ایران میتوان آموخت. مدرنیزاسیون بدون توجه به عدالت اجتماعی، توسعه سرمایهداری و الیگارشی و شکاف طبقاتی و مونتاژکاری و خوشبینی مفرط به نسخههای وارداتی اقتصادی بدون توجه به شرایط و مناسبات سیاسی و منطقهای ... که بعضی از همین ها کم و بیش با آزمون و خطا در پس از انقلاب هم جاری است.
اگر حال و حوصله داشتید این دو لینک را هم ببینید، برای من که جالب بود:
[url=http://www.tejaratefarda.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-35/953-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%88%D8%A7%D9%84-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%AF]متن لینک[/url]
[url=https://www.jamaran.ir/بخش-اقتصاد-13/855154-از-تحلیل-اقتصادی-آموزگار-درباره-سقوط-شاه-برنامه-تعدیل-اقتصادی-درس-بگیرید-احمدی-نژاد-درصد-خطاهای-شاه-در-شوک-اول-نفتی-را-تکرار-کرد]متن لینک[/url]
مرسی برای اشتراکگذاری.