تحلیلی بر ملی گرایی

در این کتاب به وطن دوستی و ملّت خواهی اهمیت چندانی داده نشده و همه چیز را تحت الشعاع اقتدار گرائی اسلامی قرار داده است در حالیکه اساساً شاکله ی جماعت اسلامی سوای گرایشهای
بسـیار متفاوت و متفرّق آن، در اقلیت است لذا در اولویت قرار دادن اسـلام به شیوه ای که مورد نظر نویسـنده ی این کتاب است با توجّه به موجودیت و اکثریت سـایر مذاهب مختلف که هـر کدام خود را
مُحِق و با فضیلت برتر می شمارند امری مبهم و ممتنع است و موجبات اقتدار گرائی معتقدان به آن ادیان می شود که در حال حاضر نیز چنین است، فلاسـفه و دانشمندان جهان بسـیار سعی کرده اند
که مردم را از اقتدارگرائی و یا به عبارت دیگر تمامت خواهی دور نگاه دارند ولی موفقیت چندانی حاصل نشـده است و به همین دلیل بیشتر از این که اختلافات سـیاسی وجود داشته باشـد به اختلافات
مذهبی دامن زده شده است، نتیجه اسـف بار آن؛ اقتدار گرائی فردی شده و دنیا را تعـداد معدودی خود بزرگ بین به تبـاهی کشیده اند. یک نفر؟؛ نَه. دَه نفر؟؛ نَه. هـزار نفر؟؛ نَه. ده هـزار نفر؟؛ نَه. صـد
هزار نفر؟؛ نَه. یک میلیون نفر؟؛ نَه. میلیون ها نفر؟؛ بازهم نَه: هرگز میلیونها نفر هم با هوشتر و عاقل تر و فهمیده تر از میلیارد ها انسان روی نیستند، امّا اقتدار گرائی ها و تک روی ها و انحصار طلبی
ها و خودبینی های افراد فرصت طلب و حرّاف در امور سیاسی و اقتصادی و نظامی کشورها و به کمک محافظه کاران بی خرد و طمّاع و فقط به سبب و به علت غفلت زدگی عمومی ملّت ها دنیا غرق
در فساد و ظلم شده است. تولستوی می گوید میان آدمیان چیزی نیست جُز دیوار هـائی که خود سـاخته اند. یک نفر انسان مسـئول جز مفید بودن و شـریف بودن هدف دیگری نباید داشته باشد، آن
کس که خود را بزرگ تر و فهمیده تر از سایر مردم می شمارد بدون تردید بخت برگشته و مفلوک و سزاوار شماتت و سرزنش و لعن مردم است. فلذا وطن دوستی و ملّت خواهی از جزئیات وحدت ملی
است، ما ایرانیان اول ایرانی هستیم و بعد مسلمان
عیب است عظیم بَر کشیدن خود را
وز جمله ی خلق برگزیدن خود را
از مَردمک دیـده ببـاید آموخت
دیدن همه کس را و ندیدن خـود را