جراحی و ابزارهای آن: ترجمه بخش سی ام از کتاب التصریف لمن عجز عن التألیف

باهتمام: احمد آرام، مهدی محقق

این کتاب جزو کتابهای درسی دانشکده های پزشکی دانشگاه های اروپا همچون سالرنو و مون پلیه بود و از زهراوی به عنوان بزرگترین جرّاح اسلامی در ان دانشگاهها یاد می شد و نام او همراه با نام بقراط و جالینوس «مثلث علمی» نیرومندی را در جهان پزشکی آن زمان تشکیل می داد. کتاب نفیس التصریف لمن عجر عن التالیف زهراوی، او را به عنوان یکی از بنیان‌گذاران جراحی در اسلام به شهرت رسانده است. این اثر به عربی در سی مقاله است. ۲۹ مقالة آن در امراض گوناگون و کیفیت علاج آنها و همچنین شناخت ادویه و عقاقیر است. مقالة سی‌ام این اثر در جراحی است که جراحی چشم را هم در بر گرفته و در سه بخش است.
این کتاب که بخش سی ام از کتاب التصریف لمن عجز عن التألیف است که در مورد جراجی است که در سه بخش تنظیم شده است. بخش اول در مورد سوزاندن زخم است که در حدیث پیامبر نیز به آن توجه شده و زهراوی این نوع درمان را برای سکته پیش‌بینی کرده است.. بخش دوم در مورد عمل‌های جراحی با یک چاقوی کوچک و عمل چشم و جراحی دهان و بخش سوم دربارة شکل‌های گوناگون شکستگی و دررفتگی استخوان و زایمان است. بهترین بخش التصریف جراحی است. کتاب با تصاویر بی‌شماری آراسته شده که بیشتر آنها ابزاری است که خود زهراوی اختراع کرده است. کتاب با کلمة رمز احتیاط شروع می‌شود و با همان کلمه به پایان می‌رسد.