ویژگیهای ایدئولوژی اسلامی

اين اثر، ويژگي‌هاي جهانبيني اسلامي را به تفصيل با تكيه بر قرآن، ذيل چند فصل تشريح كرده است.
تاكنون آثار مختلفي درباره جهانبيني اسلامي نگاشته شده، اما يكي از كتاب‌هايي كه سعي دارد جهانبيني اسلامي را بر مبناي متن مقدس اسلام (قرآن) و برگرفته از آن برشمارد و شرح دهد، كتاب ويژگيهاي جهانبيني اسلامي، اثر سيد قطب است.
هر انساني براي زندگي خود در اين جهان، نيازمند باورهايي است تا بر مبناي آن باورها، زندگي هدفدار و آگاهانه‌اي داشته باشد؛ به اين باورها در اصطلاح، جهانبيني گفته مي‌شود.
تمامي مكاتب سعي مي‌‌كنند براي خود داراي جهانبيني باشند كه آنها را از ساير مكتب‌ها متمايز سازد؛ اما تنها تمايز نمي‌تواند ملاك ارزش يك جهانبيني نسبت به ديگري باشد، بلكه آنچه مهم است اصول در برگيرنده و تشكيل‌دهنده آن جهانبيني است.
بر اساس مطالب كتاب، بهترين جهانبيني، آن نمونه‌اي است كه مبتني و متكي بر اديان آسماني باشد؛ چرا كه به معرفي حقيقت جهان و شناخت حقيقي و جامع جهان مي‌پردازد؛ البته نه شناختي صوري و ناقص.
جهانبيني اسلامي عبارت است: از آشنايي انسان با حقيقت جهان و لمس پديده‌هاي آن بر مبناي سه اصل اساسي و بنيادين توحيد، معاد و نبوت.
قرآن مجيد اين جهانبيني را به شكل كامل براي ما بيان كرده است؛ جهانبيني كه با تمام وجود انسان سازگار و پاسخ‌گوي همه جوانب آن است و با تمام اركان شخصيت نظير احساس، انديشه، دانش، بينش و ديگر عناصر ادراك بشري و به‌طور كلي با «وجود انساني» هم‌صداست.
در بخشي از كتاب حاضر، ايدئولوژي چنين تعريف شده است: «ايدئولوژي، همان منطق فكري است و آن ديدگاه كه از فراز آن به جهان مي‌نگرند، نگاهي براي رفتار و عمل از روي انديشه و خرد، نه آن عمل كه غريزه راهبر آن باشد. ايدئولوژي، نه سخني است يا فقط انديشه‌اي، كه جنبشي است براي انسان ماندن و عملي است براي انسان زندگي كردن و خوشبخت بودن، و اين نشان ايدئولوژي‌هاي راستين يعني ايدئولوژي اسلامي است.
ايدئولوژي فرزند بي‌واسطه "جهانبيني" است و جهانبيني كامل عبارت است از شناختي از خود، طبيعت و خدا. جهانبيني يعني شناخت آنچه هست.»
سيد قطب معتقد است مختصات جهانبيني اسلامي رباني، ثابت، همه‌گير، هماهنگ، عملگرا، واقع‌گرا و يكتاگر است.
به اعتقاد نويسنده كتاب، اين ويژگي‌ها بسيارند؛ ولي خاصيتي كه مرجع و مبدا ديگر خواص است، «رباني بودن» اين جهانبيني است.
جهانبيني اسلامي «رباني» است؛ با تمام خواص و اركان خرد از جانب خدا آمده و انسان اين خدا داده را تمام و كامل با همه مختصات آن فرا مي‌گيرد؛ نه براي آن كه چيزي از خود بر آن بيفزايد و نه براي آن كه حتي اندكي از آن بكاهد؛ بلكه براي آن كه خود را با آن بسازد و مقتضيات زندگي خود را با آن هماهنگ سازد.