علم جهان، علم جان: ربط جهان شناسی اسلامی در دنیای جدید

موقعیت معرفت اسلامی از یك سو و نقد مبانی معرفت‌شناسی دنیای امروز از سوی دیگر، در این اثر گرانسنگ بررسی شده است. چهل فصل نخست كتاب، از ناپدید شدن سنت عقلی و موانعی كه در برابر احیای آن قرار دارند، سخن می‌گوید. فصل اول، توضیح كوتاهی است دربارة ماهیت این سنت و تبیین عوامل مختلف درونی و بیرونی جامعه اسلامی كه اهمیت سنت را كمرنگ كرده‌اند. فصل دوم در شرح تفاوت میان معرفت عقلی و نقلی بسط یافته و از اركان جهان فلسفی و عرفانی بحث می‌كند و سعی در تبیین موقعیت تاریخی عجیب و غریب خودمان از نگاه یك متفكر مسلمان فرضی دارد. فصل سوم بحث درباره موانع احیاء و راههای غلبه بر آن را ادامه می‌دهد. فصل چهارم به ایدئولوژی به مثابه ستون تفكر امروزی نگریسته و اینكه سنت عقلی چگونه در شكستن جادوی آن به ما كمك می‌كند، سخن می‌راند.
سه فصل نهایی با دقت بیشتری به خودآموزه‌های سنت عقلانی پرداخته و بر ربط آنها با مسائل امروزی «علم» و «معنا» تمركز می‌كند. فصل پنجم تأملاتی دارد دربارة فلسفه یكی از معدود افرادی كه امروزه به سود این سنت سخن می‌گوید، یعنی سیدحسین نصر. فصل ششم تلاش دارد تا به تبیین آن بپردازد كه چرا جهان‌بینی فلسفی از جداسازی قاطع فاعل شناسا و موضوع شناسایی پرهیز می‌كرد و چگونه طلب خودشناسی، كلید تفاوت عمیق میان فهم اسلامی و مدرن از «علم» را به دست می‌دهد. فصل هفتم بر شوق متفكران به گذر از خودمحوری و تعیین اهداف رسیدن به آزادی از همة محدودیت‌ها، تمركز دارد.