تذکره الملوک
نویسنده:
میرزا سمیعا
مترجم:
مسعود رجب نیا
امتیاز دهید
سازمان اداری حکومت صفوی یا تعلیقات استاد مینورسکی بر تذکره الملوک
با حواشی و فهارس و مقدمه و امعان نظر: محمد دبیرسیاقی
متفاوت با نسخه دیگر موجود در سایت
متن کتاب تذکرةالملوک از تشکیلات ادارى و دربار و طبقات و مشاغل و مناصب و عواید دوران صفویه سخن مىدارد و حاوى اطلاعاتى درباره حکام و ولاه و سرحد داران آن زمان و میزان درآمد و نیروى لشکرى آنان است و ظاهرا به دستور اشرف افغان و به دست کسى که خود از مبانى تشکیلات ادارى صفوى آگاهى کامل داشته، به رشته تحریر درآمده است.
ابواب پنجگانه کتاب تذکرهالملوک مشتمل بر 84 فصل است و هر فصل وظایف مربوط به صاحبان مشاغل و مقامات و گهگاه زیردستان و همپایگان آنان را توجیه مىکند و در قسمت مربوط به مواجب (خاتمه مقاله اول) 28 مقام اضافى را نام برده است که جمعا فهرست مشاغل به 112 بالغ مىگردد. متن مزبور از نظر مشاغل عالى و مناصب مربوط به اداره مرکزى دولت کامل است. اما شاردن و کمپفر از چند مقام دیگر در مراتب متوسط و پایین نام بردهاند که تذکرهالملوک ذکرى از آنان ندارد.
ترجمه تعلیقات پرفسور مینورسکى بر این کتاب را آقاى مسعود رجبنیا بر خود هموار ساختند و حاصل آن کار را با فهارس لازم و مقدمهاى جداگانه کتابى ساختند، تحت عنوان «سازمان ادارى حکومت صفویه» و به چاپ رساندند؛ مؤلف ناشناخته تذکرةالملوک میرزا سمیعا، برادر نیاى پدرى رستمالحکما؛ آقا محمد هاشم آصف حسینى، فرزند امیر محمدحسین پسر امیر شمسالدین محمد کارخانه آقاسى سلطانى صفوى، مؤلف رستمالتواریخ و احتمالا امیر محمد سمیع کارخانه آقاسى گنج على خانى است.
اما کتاب حاضر که «سازمان ادارى حکومت صفوى» نامیده شده است، ترجمه حواشى و تحقیقات و تتبعات فاضلانه خاورشناس نامى مینورسکى بر کتاب گرانبهاى تذکرهالملوک است که در کمبریج از شهرهاى انگلستان بسال 1943 میلادى طبع و نشر گردیده است.
بر کتاب حاضر نام «سازمان ادارى حکومت صفوى» گذاشته شده است، و این عنوان نیز مأخوذ از عبارتى از مقدمه مؤلف در تشریح مطالب کتاب است، فهارس لغات و اصطلاحات و اماکن و اعلام و قبایل کتب نیز بر آن افزوده شده است. اما فهرست لغات و اصطلاحات و مناصب شامل لغاتى است که در متن کتاب معنى و تفسیر شده و حاوى اصطلاحاتى است که شرح و توجیه دارند و مناصبى که وظایفشان بیان گردیده است.
در فهرست اعلام و اماکن و کتب، آن اعلام تاریخى و جغرافیایى را که در متن فقط به خط لاتین قید شده است، براى آن که نیازمند فهرست علیحده نشود و خوانند را گمراه نسازد در ردیف الفبایى کلمات فارسى منتهى در ذیل صفحات آورده که در عین حال هم مردف باشد و هم مجزى.
اطلاعات تذکرهالملوک راجع به سازمان ولایات و نظام نسبه ناقص است. اما منابع فرنگى در این مورد بهترین وسیله تکمیل و توجیه مطالب متن مورد نظر ما (یعنى تذکرهالملوک) مىباشند.
نظر کلى سلاطین صفوى در برابر نفوذ مذهب و مقامات دینى این بوده است که با افزودن تعداد محاکم عرف و ایجاد اغتشاش و بىنظمى در قضاى شرع، و در تحت سلطه ظاهرى و دنیوى در آوردن پیشوایان اسلامى از فعالیت آنان بکاهند.
بیشتر
با حواشی و فهارس و مقدمه و امعان نظر: محمد دبیرسیاقی
متفاوت با نسخه دیگر موجود در سایت
متن کتاب تذکرةالملوک از تشکیلات ادارى و دربار و طبقات و مشاغل و مناصب و عواید دوران صفویه سخن مىدارد و حاوى اطلاعاتى درباره حکام و ولاه و سرحد داران آن زمان و میزان درآمد و نیروى لشکرى آنان است و ظاهرا به دستور اشرف افغان و به دست کسى که خود از مبانى تشکیلات ادارى صفوى آگاهى کامل داشته، به رشته تحریر درآمده است.
ابواب پنجگانه کتاب تذکرهالملوک مشتمل بر 84 فصل است و هر فصل وظایف مربوط به صاحبان مشاغل و مقامات و گهگاه زیردستان و همپایگان آنان را توجیه مىکند و در قسمت مربوط به مواجب (خاتمه مقاله اول) 28 مقام اضافى را نام برده است که جمعا فهرست مشاغل به 112 بالغ مىگردد. متن مزبور از نظر مشاغل عالى و مناصب مربوط به اداره مرکزى دولت کامل است. اما شاردن و کمپفر از چند مقام دیگر در مراتب متوسط و پایین نام بردهاند که تذکرهالملوک ذکرى از آنان ندارد.
ترجمه تعلیقات پرفسور مینورسکى بر این کتاب را آقاى مسعود رجبنیا بر خود هموار ساختند و حاصل آن کار را با فهارس لازم و مقدمهاى جداگانه کتابى ساختند، تحت عنوان «سازمان ادارى حکومت صفویه» و به چاپ رساندند؛ مؤلف ناشناخته تذکرةالملوک میرزا سمیعا، برادر نیاى پدرى رستمالحکما؛ آقا محمد هاشم آصف حسینى، فرزند امیر محمدحسین پسر امیر شمسالدین محمد کارخانه آقاسى سلطانى صفوى، مؤلف رستمالتواریخ و احتمالا امیر محمد سمیع کارخانه آقاسى گنج على خانى است.
اما کتاب حاضر که «سازمان ادارى حکومت صفوى» نامیده شده است، ترجمه حواشى و تحقیقات و تتبعات فاضلانه خاورشناس نامى مینورسکى بر کتاب گرانبهاى تذکرهالملوک است که در کمبریج از شهرهاى انگلستان بسال 1943 میلادى طبع و نشر گردیده است.
بر کتاب حاضر نام «سازمان ادارى حکومت صفوى» گذاشته شده است، و این عنوان نیز مأخوذ از عبارتى از مقدمه مؤلف در تشریح مطالب کتاب است، فهارس لغات و اصطلاحات و اماکن و اعلام و قبایل کتب نیز بر آن افزوده شده است. اما فهرست لغات و اصطلاحات و مناصب شامل لغاتى است که در متن کتاب معنى و تفسیر شده و حاوى اصطلاحاتى است که شرح و توجیه دارند و مناصبى که وظایفشان بیان گردیده است.
در فهرست اعلام و اماکن و کتب، آن اعلام تاریخى و جغرافیایى را که در متن فقط به خط لاتین قید شده است، براى آن که نیازمند فهرست علیحده نشود و خوانند را گمراه نسازد در ردیف الفبایى کلمات فارسى منتهى در ذیل صفحات آورده که در عین حال هم مردف باشد و هم مجزى.
اطلاعات تذکرهالملوک راجع به سازمان ولایات و نظام نسبه ناقص است. اما منابع فرنگى در این مورد بهترین وسیله تکمیل و توجیه مطالب متن مورد نظر ما (یعنى تذکرهالملوک) مىباشند.
نظر کلى سلاطین صفوى در برابر نفوذ مذهب و مقامات دینى این بوده است که با افزودن تعداد محاکم عرف و ایجاد اغتشاش و بىنظمى در قضاى شرع، و در تحت سلطه ظاهرى و دنیوى در آوردن پیشوایان اسلامى از فعالیت آنان بکاهند.
آپلود شده توسط:
hanieh
1397/04/01
دیدگاههای کتاب الکترونیکی تذکره الملوک