کلیات دیوان عراقی
امتیاز دهید
نویسنده:
فخرالدین عراقی
امتیاز دهید
به ضمیمه: سیر تصوف در ایران به قلم استاد سعید نفیسی
شامل: قصائد، غزلیات، ترکیبات، مقطعات، مثلثات، ترجیعات، رباعیات، عشاق نامه یا ده نامه، لمعات و اصطلاحات عرفانی عراقی
موضوع قصاید، مدح و ستایش برخی از بزرگان، مدح و ستایش کعبه ، نعت و... است.
موضوع مقطعات ، پند و اندرز، شکوه از فراق و جدایی، یاد از ایام خوش گذشته و... است.
مثلث وی، در عشق و شوریدگی و دم را غنیمت شمردن است.
سه ترکیب بند وی، در موضوعات عرفانی و مرثیه است.
عراقی، غزل عارفانه را بسیار لطیف و طرب انگیز و سوزناک سروده است و غزلیات او وجد و شور خاصی دارد و در منتها درجه ی زیبایی است.
رباعیات وی، بیشتر عارفانه و عاشقانه و حاوی راز و نیاز و درخواست عفو و بخشش و گاه، مشتمل بر مضامین فلسفی است.
در عشاق نامه یا ده نامه، اشعاری را در تحمید و تسبیح خدا سروده و از جوهر انسان و تصفیه نهاد و نعت حضرت محمد مصطفی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و خلفای راشدین و نصیحت و حکایات و... سخن گفته است.
روشی که عراقی در نظم «عشاق نامه» به کار برده و اساس را بر ده مثنوی عاشقانه و ده غزل گذاشته است، پس از وی، در میان شاعران متصوف ایران کرارا رواج داشته است و از آن جمله، اوحدی مراغی، ده نامه‌ای به نام وجیه الدین شاه یوسف در سال ۷۰۵ ق، به پایان رسانید و نظام الدین عبید زاکانی، عشاق نامه ی خود را در سال ۷۵۴ ق تمام کرد.
عشاق نامه ی عراقی، ترکیبی است از مثنوی و غزل و مجموعا شامل ۱۰۶۳ بیت است و به «ده نامه» نیز معروف است که به نام شمس الدین محمد، صاحب دیوان جوینی، بین سال‌های ۶۸۰- ۶۸۳ ق و بر وزن حدیقه ی سنائی سروده و به او تقدیم نموده است. این منظومه، شامل ده فصل و هر فصل مشتمل بر مثنوی و غزل درباره ی مبحثی از عرفان است و بعدها منشا ایجاد منظومه‌هایی به نام «ده نامه» گردید.
کتاب لمعات به ظن غالب، در قونیه بعد از حضور در مجلس صدر الدین قونوی نگارش یافته، ولی شیوه ی نگارش آن بیشتر، از «سوانح العشاق» احمد غزالی متاثر است. کتاب، در بیان مراتب عشق است و مشتمل بر یک مقدمه و بیست و هشت لمعه است. عراقی، در آغاز لمعات، پس از حمد و درود، یک قطعه ده بیتی در شان حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم سروده است. لمعات، کتابی است در بیان مراتب عشق که عراقی آن را در قونیه و در محضر صدر الدین قونوی به رشته ی تحریر درآورده است، ولی طرح اندیشه ی نگارش آن مشخصا از مدت‌ها قبل در ذهن خلاق عراقی جای داشته است. کتاب، بیشتر، از «سوانح العشاق» احمد غزالی متاثر است.
بیشتر
شامل: قصائد، غزلیات، ترکیبات، مقطعات، مثلثات، ترجیعات، رباعیات، عشاق نامه یا ده نامه، لمعات و اصطلاحات عرفانی عراقی
موضوع قصاید، مدح و ستایش برخی از بزرگان، مدح و ستایش کعبه ، نعت و... است.
موضوع مقطعات ، پند و اندرز، شکوه از فراق و جدایی، یاد از ایام خوش گذشته و... است.
مثلث وی، در عشق و شوریدگی و دم را غنیمت شمردن است.
سه ترکیب بند وی، در موضوعات عرفانی و مرثیه است.
عراقی، غزل عارفانه را بسیار لطیف و طرب انگیز و سوزناک سروده است و غزلیات او وجد و شور خاصی دارد و در منتها درجه ی زیبایی است.
رباعیات وی، بیشتر عارفانه و عاشقانه و حاوی راز و نیاز و درخواست عفو و بخشش و گاه، مشتمل بر مضامین فلسفی است.
در عشاق نامه یا ده نامه، اشعاری را در تحمید و تسبیح خدا سروده و از جوهر انسان و تصفیه نهاد و نعت حضرت محمد مصطفی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و خلفای راشدین و نصیحت و حکایات و... سخن گفته است.
روشی که عراقی در نظم «عشاق نامه» به کار برده و اساس را بر ده مثنوی عاشقانه و ده غزل گذاشته است، پس از وی، در میان شاعران متصوف ایران کرارا رواج داشته است و از آن جمله، اوحدی مراغی، ده نامه‌ای به نام وجیه الدین شاه یوسف در سال ۷۰۵ ق، به پایان رسانید و نظام الدین عبید زاکانی، عشاق نامه ی خود را در سال ۷۵۴ ق تمام کرد.
عشاق نامه ی عراقی، ترکیبی است از مثنوی و غزل و مجموعا شامل ۱۰۶۳ بیت است و به «ده نامه» نیز معروف است که به نام شمس الدین محمد، صاحب دیوان جوینی، بین سال‌های ۶۸۰- ۶۸۳ ق و بر وزن حدیقه ی سنائی سروده و به او تقدیم نموده است. این منظومه، شامل ده فصل و هر فصل مشتمل بر مثنوی و غزل درباره ی مبحثی از عرفان است و بعدها منشا ایجاد منظومه‌هایی به نام «ده نامه» گردید.
کتاب لمعات به ظن غالب، در قونیه بعد از حضور در مجلس صدر الدین قونوی نگارش یافته، ولی شیوه ی نگارش آن بیشتر، از «سوانح العشاق» احمد غزالی متاثر است. کتاب، در بیان مراتب عشق است و مشتمل بر یک مقدمه و بیست و هشت لمعه است. عراقی، در آغاز لمعات، پس از حمد و درود، یک قطعه ده بیتی در شان حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم سروده است. لمعات، کتابی است در بیان مراتب عشق که عراقی آن را در قونیه و در محضر صدر الدین قونوی به رشته ی تحریر درآورده است، ولی طرح اندیشه ی نگارش آن مشخصا از مدت‌ها قبل در ذهن خلاق عراقی جای داشته است. کتاب، بیشتر، از «سوانح العشاق» احمد غزالی متاثر است.
آپلود شده توسط:
hanieh
1397/03/25
دیدگاه‌های کتاب الکترونیکی کلیات دیوان عراقی
غیرتش غیر در جهان نگذاشت
لاجرم عین جمله اشیا شد
جام گیتی‌نمای او ماییم
که به ما هرچه بود پیدا شد
تا ز من پیغامی آرد بر سر کوی شما
باد می‌پیمایم و بر باد عمری می‌دهم
ورنه بر خاک در تو ره کجا یابد صبا؟
چون ندارم همدمی، با باد می‌گویم سخن
چون نیابم مرهمی، از باد می‌جویم شفا
آتش دل چون نمی‌گردد به آب دیده کم
می‌دمم بادی بر آتش، تا بتر سوزد مرا
تا مگر خاکستری گردم به بادی بر شوم
وارهم زین تنگنای محنت آباد بلا
مردن و خاکی شدن بهتر که بی تو زیستن
سوختن خوشتر بسی کز روی تو گردم جدا
خود ندارد بی‌رخ تو زندگانی قیمتی
زندگانی بی‌رخ تو مرگ باشد با عنا
غزل شماره ۱
رو هم نفسی جو، که جهان یک نفس است
با هم نفسی گر نفسی بنشینی
مجموع حیات عمر آن یک نفس است
رباعی شماره ۲۰، ص ۲۴۹
ای دوست بیا، که بی تو آرامم نیست
در بزم طرب بی‌تو می و جامم نیست
کام دل و آرزوی من دیدن توست
جز دیدن روی تو دگر کامم نیست
رباعی شماره ۳۵، ص ۲۵۱
دل سوختگان را خبر از عشق تو نیست
مشتاق هوا را اثر از عشق تو نیست
در هر دو جهان نیک نظر کرد دلم
زان هیچ مقام برتر از عشق تو نیست
رباعی شماره ۴۰، ص ۲۵۱