ما و عراق، از گذشته دور تا امروز

کتاب "ما و عراق از گذشته دور تا امروز" با عنوان فرعی تجاوز عراق ، پیامدها، و رویدادهای پس از آن، تلاشی است برای یافتن علت تنش هایی که بیش از 1000 سال میان ایران و همسایه غربی آن وجود داشته است.
در مقدمه این کتاب به قلم دکتر منوچهر پارسا دوست می خوانیم : به گواه تاریخ مردم ایران بیشترین تعداد جنگها را در میان همشایگان چه در دوران پیش از اسلام و چه در دوران پس از آن با همسایه غربی خود داشته اند . جنگهای مکرر ایران و امپراتوری رم شرقی در پیش از اسلام و صدمه هایی که به مردم ایران وارد شد نسلهای زیادی از مردم کشور را با مرارتها و آوارگیها رو به رو ساخت . پس از اسلام و پس از آنکه دولت عثمانی عملا در آخرین سالهای قرن سیزدهم میلادی با حکومت غازی سلطان عثمان در همسایگی غربی ایران تشکیل شد ایران با کشوری در همسایگی خود مواجه شد که در آرزوی گشودن مرزهای غربی ایران بود.
اختلاف مذهبی افزون بر تمایلات کشور گشایی ، بهانه معمول و عمومی شاهان عثمانی برای جنگ با ایران و مردم ایران بود . سلطان سلیم اول در 2 رجب 920 هجری قمری در دشت چالدران نزدیک خوی با شاه اسماعیل اول به نبرد پرداخت و او را شکست داد ولی موفق به تسخیر ایران و یا بخشی از آن نشد . او در تدارک حمله دیگری به ایران بود که مرگ به او فرصت نداد و او پس از هشت سال پادشاهی درگذشت . جنگها و اختلافهای ایران و عثمانی از زمان جنگ چالدران در 23 اوت 1514 تا پروتکل 4 نوامبر 1913 و کمیسیون تحدید حدود مرزی 1914 به مدت 400 سال ادامه داشت.
پس از جنگ جهانی اول و شکست دولت عثمانی از انگلستان و متفقان آن دودمان عثمانی بر افتاد و دولت جمهوری ترکیه به جای آن اداره امور کشور را به دست گرفت . ولی کشورهای فاتح ، به ویژه انگلستان و فرانسه بخش بزرگی از متصرفات عثمانی را زیر استیلای خود قرار دادند . دولت انگلستان برای تامین منابع گوناگون خود در منطقه خلیج فارس در 10 اوت 1920 کشوری به نام عراق را به وجود آورد . از آن تاریخ ، کشور نو بنیاد عراق میراث دارد عثمانی و همسایه غربی ایران شد و مزاحمتها به گونه دیگری ادامه یافت . عراق از ابتدای تاسیس تا سرنگونی صدام و بر افتادن حاکمیت حزب بعث عموما همسایه مزاحمی برای ایران بود و دشواری های مکرر به وجود آورد .
در این کتاب سرزمین فعلی عراق از گذشته دور ، و بعد در رابطه های ایران و عثمانی و ایران و عراق تا سرنگونی صدام و پایان گرفتن حاکمیت حزب بعث بر عراق مورد بررسی قرار گرفته است . قراردادهای مهم ایران و عثمانی و سپس ایران و عراق به ویژه قرارداد ارزروم دوم و پیامدهای آن و قراردادهای 1937 و 1937 و قرارداد الجزیره ، لغو قرارداد الجزیره ، انگیزه های آن و اثبات بی اعتباری لغو قرارداد بر اساس موازین حقوق بین المللی به صورت مشروح مورد بررسی قرار گرفته است .
عناوین فصل های این کتاب عبارتند از : فصل اول : ایران و عثمانی تا تشکیل کشور عراق ؛ فشرده ای از گذشته دورعراق ، بغداد پایتخت خلیفه های عباسی ، میان رودان در تصرف ایران و عثمانی ، عثمانی و انگیزه های انگلستان و روسیه برای نفوذ در ایران ، رابطه های ایران و روسیه ، تسلط روسیه بر گرجستان.