کتاب آسیا 5: ویژه مسائل پاکستان

موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران

«جمهوری اسلامی پاکستان» یکی از کشورهای مهم در منطقه جنوب آسیاست که در همسایگی جمهوری اسلامی ایران، افغانستان، چین و هند قرار دارد. مساحت این کشور 940,880 کیلومترمربع، پایتخت آن اسلام‌آباد و بزرگ‌ترین شهر آن کراچی است.
پاکستان با 924,741,164 نفر جمعیت (براساس آمارهای سال 2007) ششمین کشور پرجمعیت جهان است و دومین کشور پرجمعیت در بین کشورهای مسلمان. همچنین پاکستان پس از ایران دومین کشور دارای جمعیت شیعه در جهان است. این کشور تا سال 1947 تحت سلطه انگلیس بود و در سال 1956 در این کشور جمهوری اسلامی اعلام شد.
براساس اسناد موجود، پاکستان تاریخی پنج هزار ساله دارد. در قرن 18 میلادی انگلیسی‌ها آن را تحت سلطه خود درآوردند و به‌عنوان بخشی از هند قرار دادند. با این حال پس از آنکه در سال 1947 این کشور اعلام استقلال کرد جدل‌های هند با پاکستان هم آغاز شد. این دو کشور در سال‌های 1947 تا 1948 و در سال 1965 بر سر مالکیت کشمیر با هم جنگیده‌اند و جنگ سوم بین این دو کشور نیز در سال 1971 روی داد که نتیجه آن جدایی بخش شرقی پاکستان و اعلام موجودیت کشوری به نام بنگلادش بود.
به هر حال پاکستانی که پس از این رویدادها سر برآورد، از همان ابتدا با مسائل و مشکلات ویژه‌ای روبه‌رو بود که تاکنون نیز ادامه دارند. کشمکش دائم میان نظامیان و غیرنظامیان، نقش پررنگ‌ و دائمی ارتش در سیاست کشور، تعارضات و درگیری‌های بی‌پایان با هند و همچنین رقابت فرساینده تسلیحاتی با آن، معضل فرقه‌گرایی شدید، و در دهه گذشته نیز بحث گروه‌های افراطی و تروریست، نوع رابطه پاکستان ـ خصوصاً دستگاه اطلاعاتی ارتش آن ـ با این گروه‌های بنیادگرا، تأثیر این ارتباط بر روابط پاکستان با آمریکا، افغانستان، ایران و هند و بسیاری موارد دیگر ازجمله این مشکلات به‌شمار می‌آید که سبب شده برخی از کارشناسان از پاکستان به‌عنوان دولتی در آستانه ورشکستگی نام برند.
در راستای شناخت این معضلات، همچنین آشنایی دقیق‌تر و عمیق‌تر با پویایی‌های درون سیستم غیرنظامی و نظامی این کشور و آگاهی از نوع ارتباط و مناسبات حکومت پاکستان با گروه‌‌های افراط‌گرای حاضر در مرزها و همچنین داخل این کشور، پنجمین شماره از کتاب آسیا به بررسی و ارزیابی این مسائل اختصاص داده شد. نوع، کیفیت و حجم اطلاعات ارائه‌شده در مجموعه مقالات این کتاب به‌گونه‌ای است که با مطالعه آن، آشنایی و شناخت مناسب و معتبری از تحولات و برایند نیروهای داخل این کشور برای کارشناسان حاصل می‌آید که امید است مورد قبول و استفاده واقع شود.