شرح اسم: زندگینامه آیت الله خامنه ای

کتاب «شرح اسم» شرحی است بر زندگی آیت الله العظمی سیدعلی حسینی خامنه ای از بدو تولد تا سال های کودکی و نوجوانی و کارنامه ای است مختصر از آغازین کنش های سیاسی و اجتماعی ایشان تا پیروزی انقلاب اسلامی.
جدای از نقش و موقعیت استثنایی ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بی تردید آیت الله العظمی سیدعلی حسینی خامنه ای یکی از عالمان تاثیرگذار در تبیین و ترویج اندیشه سیاسی اسلام و بر آمدن انقلاب اسلامی ایران است. بنابراین چنین پژوهشی به معنای بازخوانی و بازگویی بخشی از تاریخ مبارزات ملت ایران است.
این پژوهش را به هر شکل نمی توان فاقد دشواری های خاص خود دانست؛ از کمبود منابع برای تالیف تا امساک برخی از دست اندرکاران و پراکندگی اسناد و نیزموقعیت فعلی آیت الله العظمی خامنه ای همه و همه موجب شده است که کتاب با مرارت های فرآوانی جمع آوری و تالیف شود.
این کتاب برای تالیف بر دو منبع تکیه داشته است که به ترتیب شامل اسناد و خاطرات است. سندها از طریق سه نهاد امنیتی، نظامی و انتظامی وقت شامل ساواک، شهربانی و ارتش جمع آوری شده است که به دلیل پاره ای از تغییر رفتارهای مبارزاتی مقام معظم رهبری پس از سومین دوره زندانی شدنٰ در زندان، وجه چشمگیری از فعالیت های و مناسبات سیاسی ایشان پس از این دوران ارائه نمی دهد.
در بخش خاطرات نیز شامل دو منبع است. نخستین منبع خاطرات مفصلی است که ایشان در گفتگو با مرکز اسناد انقلاب اسلامی بازگو کرد ه اند که فاصل زمانی تولد تا سال 1342 را در بر می گیرد و دیگری خاطراتی است که توسط دکتر محمدعلی آذرشب و به زبان عربی تدوین و منتشر شده است.
در کنار این دو منبع بخش قابل توجهی از این کتاب از منبع دیگری نیز بهره می برد که شامل گفته ها و نوشته هایی است که در طول سالیان اخیر، به ویژه پس از رهبری ایشان توسط همدرسان، شاگردان، مبارزان همصف و دوستان ایشان بیان شده است که در منابع بی شمار پراکنده شده است و کمتر مستند بوده و بیشتر توصیفی به شمار می رود.
بهبودی در بخشی از مقدمه خود بر این کتاب می نویسد: در این اثر به خودم اجازه ندادم پای قلم از محدوده اسناد و خاطرات فراتر رود و کفشدار ذهنیت و خیال باشد. اگر جا به جا از ارائه ارجاعات و ذکر پاورقی ها خودداری شده است از این رو بوده که حجم پانوشت ها چهره صفحات را آزرده می کرد و شمار برگ های کتاب را بی جهت بالا می برد، پس، خواننده گرامی بداند که جوشش ذهن نویسنده صرف وفاداری به اسناد و خاطرات گشته و گاه بر خلاف تمایل خویش، از تفسیر و تحلیل خودداری شده است.
این کتاب را نمی توان آیینه تمام قد زندگی آیت الله سیدعلی خامنه ای دانست؛ نه به این جهت که فقط یک دوره از تاریخ حیات ایشان را در بر می گیرد؛ از این منظر که رسیدن به حقیقت در پژوهش های تاریخی همواره در حد تلاش پژوهشگر باقی می ماند و دست کوشنده او نمی تواند همه مرزهای کشیده شده بر علت و معلول یک زندگی را لمس کند. به عبارت دیگر رسیدن به عین واقع، بی شباهت به آرزوی دست یابی به کیمیا نیست، اما همین میل، عامل اصلی گام نهادن به محقان در راه تتبعات تاریخی است.
پس این کتاب طرحی است از مهم ترین وقایع زندگی آیت الله خامنه ای، گزارشی از فراز و فرود حوادث حیات مبارزاتی ایشان و به قول اهل منطق، شرح اسم.