در هرگز و همیشۀ انسان: از میراث عرفانی خواجه عبدالله انصاری

امتیاز بزرگ این کتاب بر تمامی آثاری که در ایران و خارج از ایران تاکنون به نام خواجه عبدالله انصاری انتشار یافته، در این است که چند «متن» پارسی موجود در این کتاب با تمامی آثار نشریافته به نام خواجه، از بنیاد متفاوت است. آنچه از آثار فارسی خواجه عبدالله تا این لحظه در جهان نشر یافته، به جز کتاب «طبقات الصوفیه» و «صد میدان» او، همگی آثاری منحول و به لحاظ مسائل مایگانی و سبک‌شناسی و نسخه‌شناسی بسیار جدیدند. قدیم‌ترین نمونه‌هایی که تاکنون به نام آثار فارسی خواجه عبدالله انتشار یافته، به لحاظ نسخه‌شناسی با روزگار او فاصله‌ای چهارصد پانصد ساله دارند و از منظر مسائل سبک‌شناسی و تاریخ زبان نیز دارای کمترین نشانه‌هایی از قدمت‌اند.

نگارندۀ این کتاب در ابتدا قصدش بر این بوده که در بخش میراث عرفانی خواجه عبدالله انصاری «مناقب شیخ الاسلام» را شرح و تصحیح کند و با چند مناجاتی که "سرژ دوبرکوی" از نسخه‌های «طبقات الصوفیه» استخراج و تصحیح کرده است، همراه کند؛ ولی نگارنده به نسخه‌ای بسیار کهن از آثار فارسی خواجه عبدالله دست یافته که هم به لحاظ معنی و هم به لحاظ صورت و ساخت و مسائل نحوی و صرفی و واژگانی، بی‌گمان با آنچه تاکنون دیده شده است، فرسنگ‌ها فاصله دارد و آثار اصالت و نشانه‌های سبک ویژۀ خواجۀ انصاری را به کمال آینگی می‌کند. این نسخۀ گران‌بها و منحصربه‌فرد که در کتابخانۀ مدرسۀ نمازی شهر خوی نگهداری می‌شده است و تاریخ کتابت آن 709 هجری است، از کهن‌ترین نسخه‌های شناخته‌شدۀ رسائل فارسی خواجه عبدالله، حدود دو قرن کهن‌تر است و ترتیب مطالب و زبان ویژۀ آن نیز به کلی متفاوت است.