افغان نامه - جلد 3

مجموعه کتاب فوق حاوی مقالات و گفتارها تشکیل شده که بخشی از آن به بحث درباره زبان و ادبیات افغانستان، با تاکید بر پیوندهای عمیق آن با ایران است و قسمتی دیگر از مقالات، با موضوع وحدت ملی و تمامیت ارضی و اقلیت‌ها و قومیت‌ها تدوین شده است .
در بخش نخست این مطالب آمده است : زبان و ادبیات مشترک ایران و افغانستان و تاجیکستان ;زبان فارسی دری در ایران ;زبان فارسی یا دری یا تاجیکی در افغانستان ;فارسی یا تاجیکی در تاجیکستان و ترکستان ;جغرافیای فرهنگی و تاریخ ادبی و قلمرو زبان و ادبیات دری در مکان و زمان ;زبان دری در هندوستان و پاکستان ;زبان پشتو در افغانستان و پاکستان ;زبان اردو یا هندوستانی .
بخش دوم کتاب که ارتباط مستقیمی به افغانستان دارد، مقوله وحدت ملی و تمامیت ارضی و مسائل مربوط به آن با این مقالات به بحث گذاشته می‌شود :وطن ـ دین ـ مسلک ;ملت ـ دولت ـ ملیت و ملی ;زبان عمومی ملی و زبان‌های خصوصی محلی ;عنصر نژاد در تشکیل ملت‌ها ;آذربایجان و وحدت ملی ایران ;کردستان و وحدت ملی ایران ;خوزستان و وحدت ملی ایران ;بلوچستان و ترکمن صحرا و وحدت ملی ایران ;اقلیت‌های مذهبی و وحدت ملی ایران ;تقسیمات کشوری و تشکیل احزاب ;خودگردانی ;سیاست اداری و وحدت ملی ایران ;پان ایرانیسم .
کتاب شامل این ضمایم است :تاریخ‌نامه‌ یا سال شمار وقایع افغانستان، تاریخ بعضی از حوادث مهم اسلامی، ایرانی و افغانی از ابتدای هجرت و چهار نامه و شعر با عنوان "ملحقات ."در پایان کتاب فرهنگ‌نامه اعلام و اصطلاحات به طبع رسیده است .