فیض و فاعلیت وجودی: از فلوطین تا صدرالمتالهین

معنای اولیه (نخستین) فیض در فلسفه فلوطین با توجه به نظام فلسفی او؛ کیفیت انتقال نظریه فیض به فلسفه اسلامی تا زمان صدر المتالهین؛ تبیین نحوه تحول وجودی مفهوم فیض و فاعلیت وجودی در حکمت متعالیه؛ بررسی شبهات و اعتراضات پیرامون نظریه فیض و پاسخگویی به آن؛ و مقایسه مبنایی نظریه فیض بین دو نظام فلسفی فلوطین و صدر المتالهین اهداف این تحقیق می‌باشند. این کتاب مشتمل است بر بررسی تطبیقی دیدگاه افلاطون و صدرالمتالهین درباره نظریه فیض. گفتنی است که "فیض (صدور، برآمد) نظریه‌ای است که منشا و فرایند پیدایش را توضیح می‌دهد و در یک طرف آن اصل کامل و متعالی و نیز موجودات نازل‌تری است که در طی روندی از او ناشی شده‌اند و در طرف دیگر، حاصل اشراق مبدا خود را بدون کاستی و کاهش و بدون تغییر، ترک می‌کند و مبدا فیاض در عین حال که خارج از معلول خود و فوق آن است در درون آن نیز جای دارد و.... افلاطون، غنوصیان و دیگر فیلسوفان کهن از این مقوله، سخن گفته‌اند؛ اما طرح مدون و روش آن، نصیب نو افلاطونیان و در راس آن "فلوطین" شد. آرای فیلسوفان اسلامی ـ به ویژه صدرالمتالهین ـ در این زمینه برجستگی خاصی دارد".