نهضت جنگل و اوضاع فرهنگی - اجتماعی گیلان و قزوین

به کوشش: سید محمد تقی میرابوالقاسمی

نهضت جنگل از جمله اوراق زرین تاریخ معاصر ایران است و در نوع مبارزه، محتوای نهضت و موقعیت تاریخی، دارای خصوصیات ممتاز و ویژه‎ای است که همواره مورد توجه خاص مورخان و پژوهشگران تاریخ معاصر ایران قراردارد. مبارزان جنگل نه تنها در گیرودار با استبداد داخلی و نابسامانیهای عصر بعد از مشروطه بودند، بلکه در خط مقدم مواجهه با بولشویسم و آیین بی دینی قرار داشتند و روش سیاسی آنان از مو باریک تر و ای بسا از شمشیر تیزتر می‎نمود. سستی یا سختی نسنجیده در قبال بولشویسم پیامدها و آثار نامعلومی را می توانست برجای بگذارد و اقتدار یا خلوص نهضت جنگل را مخدوش سازد. به هر روی اهمیت پژوهش و مطالعه پیرامون نهضت جنگل صرفا به این امور خلاصه نمی شود و خود حدیث مفصلی دارد.