تاریخ نوین ایران

دیروز یکی از مشاوران فنی واحدهای صنعتی می گفت که « طی چند دهه تماس با مدیران و صاحبان کارگاه ها به این نتیجه رسیده است که قریب به اتفاق آنان برای ابزار کار خود بیشتر از کارگران ارزش قائلند . بسیاری در کوچکترین امور روزمره ( تا باز و بسته بودن یک دگمه لباس کارگر ) دخالت می کنند و ادعا می کنند که زیردست باید از آقا حساب ببرد ( یعنی از او بترسد ) . نتیجه تحقیر و توهین مکرر و عادی هم استهلاک بالای ابزار کار است و کیفیت پایین و رو به کاهش محصول » . بی شک وضع اقتصادی ما جنبه ها و علت ها ی متعدد و متنوع و متغیری دارد ، اما رابطه آقا / نوکری ( خدا / بنده ) یکی از وجوه این وضع است که مختص واحدهای تولیدی هم نیست . اگر اکنون ، به رغم ورود به شبکه های تولید ـ توزیع گسترده ، رشد ابزار و بنا بر این تخصص و تفکر علمی ـ فنی ، پولی و کمّی شدن مناسبات ؛ رابطه پلکانی و « اکراه و ادبار » و فاصله گذاری عمدی و همه جانبه و نفی همترازی به سود همزیستی برابر حقوق در همه جا مشاهده می شود ، تصور فراوانی و شدت آن در گذشته نه دشوار است و نه قابل انکار .