مسئله وظیفه سیاسی

نقدی بر نظریه ی لیبرالی وظیفه ی سیاسی

دستمایه اصلی این کتاب چنان که از نامش پیداست «وظیفه سیاسی» است؛ موضوعی که در ارتباط میان شهروندان و دولت مطرح می شود و پیشینه آن به قرن هفدهم میلادی بازمی گردد. متفکران آن دوران بطور جدی به آن می پرداختند. اما امروزه نظر غالب آن است که وظیفه سیاسی در دولت های لیبرال دموکراسی هیچ گونه معضلی بشمار نمی آید. اکثریت قریب به اتفاق متفکران سیاسی بر این باورند که مسائل مربوط به وظیفه سیاسی یا اساسا وجود ندارند، و یا اگر هم مسئله ای وجود داشته باشد، بسادگی قابل حل است. اما خانم کرول پیتمن کاملا خلاف این دیدگاه را قبول دارد. نظر او این است که این موضوع در لیبرال دموکراسی به هیچ وجه قابل حل نیست. او با یک بحث و بررسی بسیار گسترده و مفصل از این نظر دفاع می کند که این مشکل فقط در یک نظام دموکراتیک مشارکتی می تواند به نحو قابل قبول و موفقیت آمیزی حل و فصل شود.
این کتاب در هشت فصل این معضل را بررسی می کند که به ترتیب عبارتند از: مشکلات و پرسش ها، وظیفه خودپذیرفته و فرد تجریدی، وظیفه سیاسی و شمشیر لویاتان، هیچ بیانی از چیزی نیست، نظریه رضایت دادن معاصر، اختیار با ولی فرضی و استدلال مفهومی، قرارداد اجتماعی دموکراتیک و فصل آخر هم اطاعت سیاسی یا وظیفه سیاسی. همانگونه که از عناوین فصول برمی آید، می توان حدس زد که نویسنده برای بررسی این موضوع به آرای بسیاری از فیلسوفان و متفکران سیاسی می پردازد. او نه فقط به فیلسوفان سیاسی سده های پیشین همچون: توماس هابز، جان لاک، ژان ژاک روسو، دیوید هیوم، کانت و هگل توجه دارد، بلکه از فیلسوفان سیاسی معاصر نیز به هیچ وجه غافل نمانده است. در سراسر کتاب آراء و دیدگاه های کسانی همچون: جان رالز، یورگن هابرماس، جان پلامناتز، مک فرسن، والزر، گادوین، شومپتر، پیتر سینگر، جان سیمونز و هانا پیتکین به چشم می خورد. درست است که این کتاب به یک موضوع جزیی و خاص در زمینه فلسفه سیاسی اختصاص یافته است، اما از آنجایی که این موضوع بطور بسیار بنیادی و ریشه ای بررسی شده است، سایر موضوعات مهم و اساسی فلسفه سیاسی نیز در مسیر این بررسی مورد توجه جدی قرار می گیرد. از این روی، نویسنده در خلال مباحث با بیشتر نظریات فلسفی همچون وضع طبیعی، قرارداد اجتماعی، رضایت، اطاعت سیاسی، آنارشیسم، لیبرالیسم، دموکراسی، حوزه خصوصی و... دست و پنجه نرم می کند. به همین دلیل خواندن این کتاب مطالب و مسائل زیادی را پیش روی خواننده قرار می دهد. البته به عنوان آخرین سخن باید این نکته را مورد توجه قرار داد که این کتاب یک اثر کاملا تخصصی در زمینه فلسفه سیاسی است و برای آنکه خواننده بتواند مطالب آن را کامل و بخوبی درک کند، لازم است با مباحث فلسفه سیاسی آشنایی نسبی داشته باشد.