یادبودهای سفارت استانبول

سیداحمد خان‌ملک ساسانی با تخلص شعری ساسانی از دیپلمات‌های عصر قاجار، پهلوی اول و پهلوی دوم و از نویسندگان ایرانی بود. وی که در دربار شاهی لقب محتشم‌السلطان دریافت کرد، در سال ۱۲۸۵ خورشیدی از سوی پدرش برای تحصیل به کشور سوئیس فرستاده شد. پس از پایان تحصیلات در سال ۱۲۹۱ خورشیدی به تهران بازگشت و با عنوان معلم اختصاصی احمدشاه در دربار شاهی فعالیت خود را شروع کرد. در بهمن سال ۱۲۹۷ با عنوان عضو وزارت امور خارجه به کنسولگری ایران در شهر استانبول ترکیه مأمور شد و در این وزارتخانه بعد از مدتی در سمت‌های مختلفی نظیر منشی سفارت، نیابت سفارت سوئیس و نیابت سفارت فرانسه ارتقا یافت و پس از آن هم به عنوان مستشار سفارت کبری و سرکنسول ایران در کشورهای مختلف انجام وظیفه می‌کرد. پس از پایان مأموریت سه ساله خود در ترکیه به تهران آمد و در وزارت خارجه به کار خود ادامه داد و در ۱۳۱۲ بازنشسته شد. اما در ۱۳۲۸ در زمان حاکمیت محمدرضا پهلوی از طرف محمد ساعد نخست‌وزیر وقت به معاونت نخست‌وزیری و ریاست کل انتشارات و مطبوعات کشور منصوب شد. خان‌ملک در پایان عمر به فرانسه رفت و در سن ۸۶ سالگی در همان‌جا درگذشت و جنازه‌اش در سوهانک شمیران به خاک سپرده شد. کتاب «یادبودهای سفارت استانبول» در واقع خاطرات مکتوب خان‌ملک از دوران مسئولیتش در سفارت ایران در استانبول است. ساختمان سفارت که بعدها با انتقال نمایندگی ایران به آنکارا، تبدیل به کنسولگری شد، از بناهای باشکوه استانبول بشمار می‌رود. کتاب، اوضاع و احوال 100 سال پیش را به خوبی توضیح می‌دهد. از مراکز ایرانی مانند مدرسه، مسجد، گورستان و تشکل‌هایی مانند "انجمن سعادت ایرانیان استانبول" یاد می‌شود و درباره آنها مطالبی بیان می‌شود که ارزش تاریخی دارند.