کریمخان زند و خلیج فارس

به کوشش: حسن فرامرزی

سواحل خلیج فارس با آنکه از روزگاران بسیار کهن زادگاه درخشانترین رشته های تمدن ایرانی بوده، متاسفانه ناشناخته و مجهول مانده و محدودیت منابع و مآخذ و شاید عدم توجه متفکرین و مورخین باین موضوع باعث شده است که محققین به خاطر زحمت فوق العاده ای که این کار متضمن بوده تتبع عمیق و استقراء وافی در مآخذ موجوده مبذول ندارند و به همین جهت اطلاعات خوب و قابل استفاده ای آنطور که شاید و باید در این خصوص جمع آوری نشده و در معرض افکار طلاب علم قرار نگرفته است. برای تهیه و تشویق یک تاریخ و جغرافیای کامل از منطقه خلیج فارس علاوه بر استنساخ و بررسی همه تالیفاتی که به زبانهای عربی و اروپائی دراین باره نوشته شده است احتیاج به یک تحقیق دامنه دار و همه جانبه و یک بررسی عمیق و طولانی بود و چنین امر مهمی از عهده هرکس ساخته نبود و مرحوم احمد فرامرزی به چنین امر مهمی همت گماشت و دو ثلث از زندگانی خود را صرف تهیه و تدوین تاریخ و جغرافیای خلیج فارس و مخصوصا قسمتهای عرب نشین کرد. در جلد اول کتاب از روی کار آمدن کریمخان زند آغاز شده و تا مرگ او، که منجر به فتح بصره و تخلیه آن شهر می شود، ادامه می یابد چگونگی روابط ایران با امپراطوری و یا خلافت عثمانی توضیح داده شده و علل اختلافات دو مملکت از طرفی و روابط سیاسی ایران و عربها از طرف دیگر به خوبی روشن شده است.