روابط ایران و روسیه

به کوشش: مهدی سنایی، جهانگیر کرمی

از پیشگفتار کتاب:
ارتباط مردمان ایران و روس به شکل های مختلف آن، پیشینه ای هزار ساله دارد. اما روابط رسمی دولتی آنها به دوره صفویه در ایران برمی گردد که عمدتا در برابر قدرتمندی و گسترش امپراتوری عثمانی شکل گرفت. با گسترش سرزمینی روسیه تزاری به سمت قفقاز، دو کشور برای نخستین بار همسایه یکدیگر شده و این آغاز دوره ای از جنگها بود که در دهه های نخست قرن نوزدهم میلادی میان دو کشور روی داد. از آن پس تا انقلاب اکتبر 1917 روسیه در کنار انگلیس، قدرت اصلی مداخله کننده در امور ایران شد و بسیاری از تحولات داخلی ایران به نوعی متاثر از نفوذ و حضور آنها بود. روابط ایران و روسیه در تمام سالهای کمونیسم (از 1917 - 1991) بیشتر متاثر از رقابت های بین المللی کشورهای غربی با اتحاد شوروی بود و ایران تا پیش ار انقلاب اسلامی عضوی از اتحاد و ائتلاف غرب محسوب میشد. در این دوره روابط ایران و شوروی فراز و نشیب های مختلفی را پشت سر گذاشت. از قرارداد 1921 و لغو امتیازات دوره تزاری در ایران تا حضور ارتش سرخ در استان های شمالی ایران و حمایت از جدایی خواهان در جنگ جهانی دوم، و از مبادلات گسترده تجاری و صنعتی دهه 1970 تا قرارداد همکاری اقتصادی و فنی سال 1989...