حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر

مؤلف، از آنجايى كه علاقه شديدى به آثار و انفاس متبركه بوسعيد داشته، بر اساس تقاضاى مريدان، دست به قلم برده و در حالات و سخنان ابوسعيد، مطالبى را به رشته تحرير درآورده كه حاصل همه آنها كتاب حاضر است.
كتاب، مشتمل بر يك خطبه و پنج باب است. مؤلف در طليعه هر باب، روايتى را از پيامبر اكرم(ص) نقل مى‌كند تا مردم بدانند كه طريقت، مخالف شريعت نيست.
مؤلف در خطبه كتاب، نخست، روايتى را از پيامبر گرامى اسلام(ص) نقل مى‌كند كه فرمود: «ان فى جسد ابن آدم لمضغة اذا صلحت صلح بها سائر الجسد و اذا فسدت فسد بها سائر الجسد الا و هى القلب». وى بيان مى‌كند كه اصل همه سعادت‌ها و كيمياء همه دولت‌ها در گوهر آدمى است و از مكونات هر چه هست، تَبع وجود آدمى است و انسان در حقيقت نقطه دايره موجودات است و غرض حضرت حق از ايجاد موجودات، طاعت و عبادت است. هر كس در اين معنى كامل‌تر باشد، قرب وى به درگاه حق زيادتر است.
كتاب، توسط استاد شفيعى كدكنى، تحقيق و تصحيح شده است. وى در زير عنوان «در چاپ ششم»، از اصلاحات و افزوده‌هايى كه در چاپ ششم كتاب صورت گرفته است، سخن گفته و در پيش‌گفتار از اهميت اين كتاب و كتب شبيه آن و ماجراى چاپ كتاب مزبور، سخن به ميان آورده و در مقدمه درباره مؤلف و كتاب وى و چاپ ششم آن و توضيحات و تعليقات و بعضى خصوصيات رسم الخطى نسخه اساس و... بحث كرده است.
فهرست محتويات، در آغاز كتاب و «چند يادداشت»(درباره توضيح برخى از واژه‌ها و تركيبات و...)، «فهرست‌ها»(شامل فهرست آيات قرآنى، فهرست توضيحى احاديث و اقوال مشايخ و امثال، فهرست توضيحى اعلام تاريخى، فهرست توضيحى اعلام اماكن، فهرست الفبايى اشعار، فهرست فرق و جماعات، فهرست مطالب متن كتاب، واژه‌نامه‌ها و فهرست تطبيقى اسرار التوحيد و حالات و سخنان) و «مشخصات منابع و مراجع» در پايان آن ذكر شده است.