میرزا شفیع واضح تبریزی، شهره در اروپا و گمنام در ایران
نویسنده:
ابوالفضل علی محمدی
امتیاز دهید
میرزا شفیع واضح تبریزی یا میرزا شفیع گنجوی روشنفکر، شاعر، ادیب، و نسخهنویس بزرگ ایرانی و نامدارترین سرایندهی آذربایجانی زبان در اروپا میباشد. میرزا شفیع انسانی آزاده، ترقیخواه، و ستیزنده با تحجر و رسواکنندهی زاهدانِ ریایی و مفتیانِ پوچپندار و منتقد عالمان بی عمل و از پیشگامان روشنفکری در ایران است و از شاعران دوزبانه که هم به فارسی و هم به ترکی آذربایجانی میسرود. او در ایران زاده شد و سپس زیستگاهش از ایران جدا شد، سرزمینی که امروز بخشی از جمهوری آذربایجان است.
از شاگردان نامدار واضح تبریزی میتوان میرزا فتحعلی آخوندزاده و بودنشتدت را نامبرد. او را دانای گنجه نامیدهاند. شعر میسرود و واضح تخلص میکرد. با ترجمهی سرودههایش توسط بودنشتدت به اروپا و جهان معرفی شد و نامدار گشت، اما بین ایرانیان گمنام ماند. شاید جدایی منطقه گنجه و تفلیس از ایران و الحاق شدن آن سرزمینها به روسیه مانع شناخته شدن بین هممیهنانش شد و شوربختانه زان پس او را آذربایجانی نامیدند، زیرا سرزمینهای تفلیس و گنجه و اران به مالکیت روسیه درآمده بود و آنان بخشی را گرجستان و بخشی را آذربایجان نامیدند.
هاینریش بروگشن مینویسد: "اشعار او به ترجمهی بودنشتدت ولولهای در غرب به پا کرده و سبک تازهای از هنر شعر به وجود آورده ... هیچ ایرانی نیست که واضح را بشناسد مگر دارو فروشی آلمانی زبان که گاهی بودنشتدت را با او در داروخانهاش دیده است."
واضح تبریزی را نباید با واضع تبریزی یکی دانست که این یک میرعلی تبریزی است و "واضع" خط نستعلیق، و آن یک میرزا شفیع تبریزی که "واضح" تخلص او بود. برای نمونه.:
بیا واضح از این عشق مجازی حقیقت یاب بینی سرفرازی
بیشتر
از شاگردان نامدار واضح تبریزی میتوان میرزا فتحعلی آخوندزاده و بودنشتدت را نامبرد. او را دانای گنجه نامیدهاند. شعر میسرود و واضح تخلص میکرد. با ترجمهی سرودههایش توسط بودنشتدت به اروپا و جهان معرفی شد و نامدار گشت، اما بین ایرانیان گمنام ماند. شاید جدایی منطقه گنجه و تفلیس از ایران و الحاق شدن آن سرزمینها به روسیه مانع شناخته شدن بین هممیهنانش شد و شوربختانه زان پس او را آذربایجانی نامیدند، زیرا سرزمینهای تفلیس و گنجه و اران به مالکیت روسیه درآمده بود و آنان بخشی را گرجستان و بخشی را آذربایجان نامیدند.
هاینریش بروگشن مینویسد: "اشعار او به ترجمهی بودنشتدت ولولهای در غرب به پا کرده و سبک تازهای از هنر شعر به وجود آورده ... هیچ ایرانی نیست که واضح را بشناسد مگر دارو فروشی آلمانی زبان که گاهی بودنشتدت را با او در داروخانهاش دیده است."
واضح تبریزی را نباید با واضع تبریزی یکی دانست که این یک میرعلی تبریزی است و "واضع" خط نستعلیق، و آن یک میرزا شفیع تبریزی که "واضح" تخلص او بود. برای نمونه.:
بیا واضح از این عشق مجازی حقیقت یاب بینی سرفرازی
دیدگاههای کتاب الکترونیکی میرزا شفیع واضح تبریزی، شهره در اروپا و گمنام در ایران
این دیگه چه حرفیه؟ خب اذربایجانی بوده دیگه! یعنی اهل سرزمینی که امروزه کشور مستقل اذربایجان است. نه؟
و در ضمن گرجستان هم از قبل گرجستان بوده و هیچ وقت بخشی از ایران نبوده. تنها تابعیت شاه ایران را قبول داشتند، همان قراری که میخواستند با تزار هم بگذارند. ولی او تلاشهای نصفه نیمه صفویه را تمام کرد و کار خاندانهای شاهی گرجستان را ساخت.