نهضت مشروطیت ایران و نقش آزادی‌خواهان جهان

سلام‌الله جاوید پزشک، از فعالان جنبش چپ ایران، وزیر کشور و استاندار آذربایجان در حکومت ملی آذربایجان بود. جاوید که از طرف بعضی از سران فرقه و حزب توده و نویسندگان دیگر متهم به ارتباط داشتن با مأموران امنیتی ایران و مزدوری قوام و سوءاستفاده‌های مالی شده بود، پس از استقرار ارتش در آذربایجان، در ۲۵ آذر ۱۳۲۵ دستگیر و همراه شبستری به تهران برده شد و به دو سال زندان محکوم شد ولی با یک درجه تخفیف شاهانه، بعد از شش ماه، در ۶ مرداد ۱۳۲۷ آزاد گردید. جاوید پس از آزادی از زندان به طبابت و تألیف و نوشتن خاطرات خود مشغول شد. او در خاطراتش از فرقة دموکرات کوشیده‌است ضمن یادآوری خدمات خویش، در مقابل اتهاماتی که به وی زده بودند از خود دفاع کند. گزارشهای مقامات امنیتی مندرج در پروندة ساواک جاوید، حاکی از آن است که آمد و رفتها و مراودات و فعالیتهای وی، از همان سال آزادی از زندان تا واپسین ماههای حکومت پهلوی محلّ مراقبت مقامات مذکور بوده و دست کم یک بار زندانی شده‌است، اما به گفتة خودش، در دورة محمدرضا پهلوی شش بار زندانی شده‌است.
نهضت مشروطیت ایران و نقش آزادی‌خواهان جهان یکی از تالیفات متعدد اوست.