تاریخ و فرهنگ کوره سونلی ها
نویسنده:
شهرام قاسم زاده
امتیاز دهید
اطلاعاتی در مورد کوره سوننی ها یا کوره سونلی ها ی آذربایجان
نام کوره سنّی ها یا کوره سنلی ها به صورت های مختلف تلفظ میشود:کوره سونّی،کوره سنّی(
Kuresunni) ، کرا- سنّی(Kora-sonni)،کۆره سۆنلی(Küresünli )،کۆره سۆنّئ(Küresünnı)،کره سنّی(
koresonni) ، کۆره سینلی(Küresinli) ،کۆره سۆنلۆ(Küresünlü)،کۆره سۆنّی(Küresünni)،کۆره سۆنّۆ(
Küresünnü ) کوره سنّی ها یا کوره سنلی ها یکی از اقوام ساکن ترکیه و ایران هستندکه در آذربایجان
ایران و شرق ترکیه زندگی میکنند. در ایران در شهرهای ارومیه،خوی،سلماس،پیرانشهر،مهاباد،نقده
،اشنویه و روستاهای اطراف این شهرها و در ترکیه در شهرهای وان(Van)،باشکالا ،چالدیران،آحلات
،ازالپ،کاستامونا،موش و روستاهای اطراف این شهرها ساکن هستند.البته با گذشت زمان در دیگر نقاط
ایران و ترکیه نیز ساکن شده اند.
کوره سنّی ها یا کوره سنلی ها یکی از اقوام ترک آذربایجانی و از شاخه ی اوغوز میباشند که از منطقه
گیره سون(Giresun)ترکیه میایندبه همین دلیل کوره سونلی(گیره سونلی)نامیده
میشوند.کوره سنّی ها یا کوره سنلی ها قبل از صفوی ها در اطراف در یای سیاه می زیستند و یکی از
اقوام چپنی ها هستند و بخاطر داشتن عقیده صوفیگری (طریقت) بعضی وقت ها با حاکم وقت عثمانی
اختلاف سلیقه داشتند . احتمالا بدین سبب یواش یواش آنجا را ترک می کنند .البته در مورد کوره
سنّی ها یا کوره سنلی ها نظریات مختلفی ارائه میشودکه یکی از آنها کتابی است در ارتش ترکیه که
می نویسد چگونگی زمان آنها مشخّص نیست ودر باره آنها گفته می شود شاید از خراسان به ترکیه
آمده باشند واز آنها به اسم خراسانلی نام برده است. خود کوره سنّی ها یا کوره سنلی ها معتقدند که
آنها از بقایای آذربایجانیهایی هستند که در زمان صفویه به مذهب شیعه نگرویدند.
دینشان اسلام و مذهبشان اکثرا شافعی و در بعضی نقاط مانند قولنجی حنفی میباشد.زبانشان مابین
زبان آذربایجان و آناتولی میباشد.تعداد کوره سنّی ها یا کوره سنلی ها در ایران بیش از دویست هزار نفر
میباشد.تعدادی از کرد زبانهای ساکن آذربایجان غربی و همچنین ترکیه ،در حقیقت ترکهای کوره سنّی
کرد زبان شده هستند.
روستاهای کوره سوننی نشین در آذربایجان:
روستاهای کوره سنّی نشین ارومیه:قولونجی (Gulunci-Quluncu ) ،گجین(Gecin)،ولینده یا ولنده(
Velinde)،خه نه یه یا حه نه یه(Heneye-Xeneye-Xənəyə)،بالوو(Balov)،میرآوا یا میاوا یا میاوق (Mirava-
Miava-Miavaq)،نئیبین (Neybin)،بالانیش(Balaniş)، دل دیزه(Dol Dize)،کهریز(Kehriz) ،کول تپه(
Kultepe)،قیزیل آشیق(Qızıl aşıq ) ایستی سو(İstisu)، حماملار یا حاماملار(Hamamlar)،تومه تر(
Tümeter)،کو که ده(Kükede)،دیدان(Didan) و...
روستاهای کوره سنّی نشین خوی:ائستئران(Estiran-Esteran)،یستیکان یا یئستکان(Yestikan)
،بابکان(Babkan-Babekan) ،دیزه(Dize-Dizə)، قره تپه(Geretepe-Qərə təpə)،قوطور(Kotur-
Qotur) ،محین یا مخین(Mehin-Mexin-Məxin) ،راویان( Raviyan)،زری یا زئری(Zeri)،کوکوت(Kukut-
küküt)،آلمالی(Almali-Almalı)،زیوه یا زئیوه(Zeyve-Zeyvə)، هیندیوان(Hindivan)،کؤرپیران یا کؤربیران (
Körpiran-Körbiran)و...
روستاهای کوره سنّی نشین سلماس:شکر یازی یا شکر یازی(Şekeryazi-Şəkəryazı) ، ایستی سو
(İstisu)، کانیان یا کانقیان( Kaniyan-Kanyan-Kanqiyan)،وردان(Verdan-Vərdan) ،آلا سۆرمه(Ala
Sürme-Ala sürmə ) ، شیره کی(Şireki-Şirəki)، سیلاو یا سیلاب (Silav-Silab) ، هؤده ر(Hödər-
Höder) ، حاق وئران(Hakveran-Haqveran)،چیچه ک( Çiçek -Çiçək )،مافکندی یا مافئ کندی(
Mafkendi-Mafıkəndi)،شئیدان یا شیدان(Şeydan) ، ریک آوا(Rikava) ،قولان یئنگیجه(Qolan Yengicə-
Gulan Yengice)،سه ره مئریح(Seremerih-Sərəmerih)، شوریک(Şorik)،آغ زیارت(Ağziyaret -
Ağziyarət)، اربان (Orban)و...
بیشتر
نام کوره سنّی ها یا کوره سنلی ها به صورت های مختلف تلفظ میشود:کوره سونّی،کوره سنّی(
Kuresunni) ، کرا- سنّی(Kora-sonni)،کۆره سۆنلی(Küresünli )،کۆره سۆنّئ(Küresünnı)،کره سنّی(
koresonni) ، کۆره سینلی(Küresinli) ،کۆره سۆنلۆ(Küresünlü)،کۆره سۆنّی(Küresünni)،کۆره سۆنّۆ(
Küresünnü ) کوره سنّی ها یا کوره سنلی ها یکی از اقوام ساکن ترکیه و ایران هستندکه در آذربایجان
ایران و شرق ترکیه زندگی میکنند. در ایران در شهرهای ارومیه،خوی،سلماس،پیرانشهر،مهاباد،نقده
،اشنویه و روستاهای اطراف این شهرها و در ترکیه در شهرهای وان(Van)،باشکالا ،چالدیران،آحلات
،ازالپ،کاستامونا،موش و روستاهای اطراف این شهرها ساکن هستند.البته با گذشت زمان در دیگر نقاط
ایران و ترکیه نیز ساکن شده اند.
کوره سنّی ها یا کوره سنلی ها یکی از اقوام ترک آذربایجانی و از شاخه ی اوغوز میباشند که از منطقه
گیره سون(Giresun)ترکیه میایندبه همین دلیل کوره سونلی(گیره سونلی)نامیده
میشوند.کوره سنّی ها یا کوره سنلی ها قبل از صفوی ها در اطراف در یای سیاه می زیستند و یکی از
اقوام چپنی ها هستند و بخاطر داشتن عقیده صوفیگری (طریقت) بعضی وقت ها با حاکم وقت عثمانی
اختلاف سلیقه داشتند . احتمالا بدین سبب یواش یواش آنجا را ترک می کنند .البته در مورد کوره
سنّی ها یا کوره سنلی ها نظریات مختلفی ارائه میشودکه یکی از آنها کتابی است در ارتش ترکیه که
می نویسد چگونگی زمان آنها مشخّص نیست ودر باره آنها گفته می شود شاید از خراسان به ترکیه
آمده باشند واز آنها به اسم خراسانلی نام برده است. خود کوره سنّی ها یا کوره سنلی ها معتقدند که
آنها از بقایای آذربایجانیهایی هستند که در زمان صفویه به مذهب شیعه نگرویدند.
دینشان اسلام و مذهبشان اکثرا شافعی و در بعضی نقاط مانند قولنجی حنفی میباشد.زبانشان مابین
زبان آذربایجان و آناتولی میباشد.تعداد کوره سنّی ها یا کوره سنلی ها در ایران بیش از دویست هزار نفر
میباشد.تعدادی از کرد زبانهای ساکن آذربایجان غربی و همچنین ترکیه ،در حقیقت ترکهای کوره سنّی
کرد زبان شده هستند.
روستاهای کوره سوننی نشین در آذربایجان:
روستاهای کوره سنّی نشین ارومیه:قولونجی (Gulunci-Quluncu ) ،گجین(Gecin)،ولینده یا ولنده(
Velinde)،خه نه یه یا حه نه یه(Heneye-Xeneye-Xənəyə)،بالوو(Balov)،میرآوا یا میاوا یا میاوق (Mirava-
Miava-Miavaq)،نئیبین (Neybin)،بالانیش(Balaniş)، دل دیزه(Dol Dize)،کهریز(Kehriz) ،کول تپه(
Kultepe)،قیزیل آشیق(Qızıl aşıq ) ایستی سو(İstisu)، حماملار یا حاماملار(Hamamlar)،تومه تر(
Tümeter)،کو که ده(Kükede)،دیدان(Didan) و...
روستاهای کوره سنّی نشین خوی:ائستئران(Estiran-Esteran)،یستیکان یا یئستکان(Yestikan)
،بابکان(Babkan-Babekan) ،دیزه(Dize-Dizə)، قره تپه(Geretepe-Qərə təpə)،قوطور(Kotur-
Qotur) ،محین یا مخین(Mehin-Mexin-Məxin) ،راویان( Raviyan)،زری یا زئری(Zeri)،کوکوت(Kukut-
küküt)،آلمالی(Almali-Almalı)،زیوه یا زئیوه(Zeyve-Zeyvə)، هیندیوان(Hindivan)،کؤرپیران یا کؤربیران (
Körpiran-Körbiran)و...
روستاهای کوره سنّی نشین سلماس:شکر یازی یا شکر یازی(Şekeryazi-Şəkəryazı) ، ایستی سو
(İstisu)، کانیان یا کانقیان( Kaniyan-Kanyan-Kanqiyan)،وردان(Verdan-Vərdan) ،آلا سۆرمه(Ala
Sürme-Ala sürmə ) ، شیره کی(Şireki-Şirəki)، سیلاو یا سیلاب (Silav-Silab) ، هؤده ر(Hödər-
Höder) ، حاق وئران(Hakveran-Haqveran)،چیچه ک( Çiçek -Çiçək )،مافکندی یا مافئ کندی(
Mafkendi-Mafıkəndi)،شئیدان یا شیدان(Şeydan) ، ریک آوا(Rikava) ،قولان یئنگیجه(Qolan Yengicə-
Gulan Yengice)،سه ره مئریح(Seremerih-Sərəmerih)، شوریک(Şorik)،آغ زیارت(Ağziyaret -
Ağziyarət)، اربان (Orban)و...
دیدگاههای کتاب الکترونیکی تاریخ و فرهنگ کوره سونلی ها