غزنویان متاخر: عروج و اضمحلال سلاله غزنوی

یکی از کارهای ارزشمندی که تاکنون پیرامون پژوهشهای دقیق این دوره به عمل آمده اثر تحقیقی کلیفرد ادموند بوسورث است که با حوصله افزایی تام به کاوش و تالیف رویدادهای دوره غزنویان همت گماشته و ماحصل پژوهش خویش را در دو بخش تحت عنوان غزنویان و امپراطوری آنان در افغانستان و ایران شرقی، غزنویان متاخر و عروج و اضمحلال آنان در آورده است که بخش نخست در 1963 از طرف مطبعه دانشگاه ادین برگ به حلیه طبع آراسته شد. مگر بخش دوم (عروج و اضمحلال غزنویان متاخر) آنان مدتی تاخیر شده و بنا به توضیح مولف بعد از انقضای ده سال از تاریخ طبع بخش نخست بدنباله اتمام تاریخ این خانواده ترکی تا هنگام سقوط ستاره اقبال شان در قرن ششم هجری همت گماردند و چنانکه معلوم است قسمت اول تحت عنوان غزنویان و امپراطوری آنان در افغانستان و ایران شرقی اثر این مورخ قبلا در ایران به زبان دری ترجمه شده است و قسمت دوم تحت عنوان غزنویان متاخر عروج و اضمحلال آنان که اخیرا به لسان انگلیسی به زیور طبع آراسته گردیده من حیث ارتباط و اینکه دوره غزنویان یک بخش از تاریخ و از مفاخر فرهنگی این سرزمین است به ترجمه این بخش مساعی شد. مولف ضمن بخش بندی مطالعاتش از جمله و بیش از دو صدسال دوره فرمانروایی غزنویان حدود یکصد و پنجاه سال جهانبانی این سلاله را در ردیف غزنویان متاخر گنجانده و در خلال مباحث آن رویدادهای قرون وسطی و افول غزنویان به گفتگو گرفته شده است. از اینرو، این اثر به ترتیب از دوره فرمانروایی مسعود تا آخرین زمامدار این دودمان خسروملک گزارش شده است.