تاریخ فرهنگ و تمدن یونان

کتاب تاریخ جنگ پلوپونزی اثر توکودیدس که مربوط به جنگ های داخلی یونان باستان در دوره اردشیر دراز دست هخامنشی هست کتابی پر مایه هست توکودیدس با دیدی فیلسوفانه و انسان شناسانه تحلیل می کند فروپاشی جامعه آتنی روز به روز فراگیرتر و خطرناکتر می شد او مثال زیبایی از جنگ های داخلی میزند و این جنگ را با طاعون قیاس می کند که سلامت و قدرت و مقاومت همشهریانش را تباه کرد و شرح می دهد چگونه نبرد طبقاتی اصول اخلاقی قوم یونانی را در هم شکست و جمله ای فراموش نشدنی می گوید که این رویدادها وقایع نادر و یکباره نیستند و تا هنگامی که طبیعت آدمی همان باشد که اکنون هست (که الان هم بدتر هم شده) تکرار خواهند شد سپس می کوشد تصویری از اوضاع زمانه اش در برابر چشم ما نهد و تا که ممکن با کلمات توصیفات جادویی می کند که واقعا باید با طلا نوشت. میگوید: در زمان صلح دولت و افراد به آسانی از فرمان عقل اطلاعت می کنند زیرا دچار اضطرار نیستند ولی جنگ به دشواریهای زندگی می افزاید و توده مردم را به زور مجبور می کند که سیرت خود را با اوضاع و احوال محیط منطق کنند سپس توکودیدس در این ارتباط با واژگون شدن ارزش ها سخن می گوید و به دگرگونی معنای کلمات انجامید کلماتی که از دیر باز برای به والاترین فضایل بکار می رفتند و در زبان روزانه برای طرز فکر و رفتار شایان تحقیر استعمال شدند، در حالی که کلمات نکوهش آمیز تلقی کردند و به صفات ستایش آمیز دلالت نمودند. تدبیر و تامل، ترس نامیده شد و گستاخی، شجاعت و احتیاط خردمندانه، بیکارگی و خویشتن داری بهانه ای برای ضعف نفس. حرکات دیوانه وار، نشان مردانگی شناخته شد و رفتار سنجیده، گریز از مسئولیت شناخته شد. هر که با صدای بلندتر تحقیر می کرد و دشنام می داد، شایان اعتمادتر به شمار می رفت و هر که به او اعتراض می کرد مورد سوءظن واقع میشد. در حالی که رهبران احزاب, اعم از دموکراتها و اشراف، دائم شعارهای حزب خود را تکرار میکردند و برای یک آرمان والا نمی جنگیدند یگانه محرک هر کدام از این سیاست مداران تنها جاه طلبی و شهوت قدرت بود و آرمان های سیاسی جلوه گری ظاهری.