فاطمیان در مصر

.
دولت فاطميان در سال 297ه در افريقيه شكل گرفت. حضور حدوداً 65 ساله ايشان در آن ديار عمدتاً به جنگ و نزاع با مخالفان و پاره‌اي از آن به تحكيم قدرت و بقاي خود سپري شد. دولت‌مردان فاطمي با آگاهي از اوضاع آشفته مصر بعد از مرگ كافور اِخشيدي (357ـ 355ه)، جوهر صِقلي (سيسيلي)، سردار معروف خود را مأمور فتح مصر نمودند و او در 358ه وارد مصر گرديد. وي چهار سال والي مصر بود تا اين‌كه در 362ه المُعزّ فاطمي (365ـ341ه) رسماً پا به مصر گزارد و مرحله دوم دولت ايشان آغاز شد.
فاطميان نفوذ ديني خود را بعد از مصر و افريقيه، در سرزمين‌هاي شام، ماوراءالنهر، هند، يمن و حجاز گسترش دادند، اما هرگز به فتح سرزمين‌هاي شرقي جهان اسلام در آن سوي شام موفق نشدند؛ لذا نتوانستند به هدف اساسي خود (اتحاد دنياي اسلام تحت يك خلافت شيعي به پيشوايي خليفه فاطمي) برسند، اگر چه در كسب اهداف خود توفيقات زيادي به دست آوردند.
دوره دوم خلافت فاطميان 125 سال است كه از ورود المُعزّ فاطمي به مصر (362ه) تا مرگ خليفه المُستنصر (487ه) ادامه داشت و اين دوره، اوج شكوه، قدرت و توسعه اين دولت محسوب مي‌شود. بعد از المُستنصر (487ـ427ه)، مرحله سوم دولت فاطميان (عصر وزراء) شروع مي‌شود كه افول ايشان فرا مي‌رسد.