تاریخ فتح اندلس

«تاریخ فتح اندلس» ترجمه فارسی کتاب «تاریخ افتتاح اندلس» ابن قوطیه است. شهرت عمده ابن قوطیه مرهون این اثر می‏باشد. این اثر که تاریخ اندلس را از آغاز گشوده شدنش به دست مسلمانان‏در ۹۳ ق / ۷۱۲ م تا زمان فرمانروایی امیر عبد الرحمن در ۲۹۹ ق / ۹۱۲ م به‏ اختصار در برگرفته، از اهمیت ویژه‏ای برخوردار بوده و همواره مورد استفاده‏ محققان غربی و پژوهشگران مسلمان قرار گرفته است. هرچند در اینکه کتاب را ابن قوطیه‏ شخصا نوشته باشد، تردید وجود دارد. تردید از آنجا ناشی شده که کتاب با جمله« اخبرنا ابو بکر محمد بن عبد العزیز قال...» آغاز می‏شود و ادامه پیدا می‏کند و این‏ حکایت از آن دارد که کتاب به انشای ابو بکر نیست. اینکه ابن فرضی شاگرد ابن قوطیه در« تاریخ العلماء» این‏ کتاب را به او نسبت نداده، موید این نظر است. احتمالا کتاب را ابن قوطیه املا کرده ویکی از شاگردان و یا دوستانش آن را نوشته است. ابن قوطیه در این کتاب‏ تعصب ملی و قومی و حتی تفاخر به شاهزاده بودنش را، با ستایشهایی که از پادشاه ان‏قوط می‏ کند نشان می‏دهد. از این‏که وی گاه از افسانه‏ ها و داستانهای عامیانه‏ ای چون‏ کشتن اسیران اندلسی به امر طارق بن زیاد و پختن و خوردن گوشت آنان به منظور ارعاب‏ مردم بومی استفاده می‏ کند، به‏ نظر می‏رسد احتمالا تحت تاثیر عصبیت ملّی بوده است.
مولّف در این کتاب در باره فتح اندلس توسط مسلمانان و برخی ازحکمرانان آن مطالبی را ارائه می‌دهد. این کتاب از آثار قرن سوم هجری و ازمنابع معتبر در باره اندلس اسلامی به شمار می‌آید.