زبده التواریخ: بخش صفویان

به کوشش: بهروز گودرزی‌

کتاب « زبده التواریخ » تالیف محمد محسن بن محمد کریم مستوفی، مهم ترین منبع دست اول برای شناساندن عصر شاه حسین ، شاه طهماسب دوم و اوایل به قدرت رسیدن نادر شاه به شمار می رود.
زبدة التواریخ ، تاریخی عمومی است که مطالب آن مانند دیگر تاریخ های عمومی از آدم (ع) شروع می شود و تا عصر مولف ادامه می یابد. تاریخ نویسان عصر صفوی وقایع تاریخی پیش از اسلام را تا دوره تیموری معمولا از روی تاریخ روضة الصفای میر خواند و نظایر آن می نوشته اند. بنابر این از نظر ارزش تاریخی و سندیت ، مطالب هر چه به عصر نویسنده آن نزدیک تر می شود ، مهم تر است، تا آن جا که وقایع دوران زندگی نویسنده را با عنایت به سایر جهات تحقیقی می توان از منابع دسته اول برای آن عصر به شمار آورد. کتاب حاضر نیز از این قاعده مبرا نیست. مصحح کتاب، بخش تاریخ صفویه را برای بررسی انتخاب کرده است، این بخش از این جهت حایز اهمیت است: این دوره، دوره حکومت شاه سلطان حسین است که حدود نیمی از بخش صفویه را به خود اختصاص داده و نویسنده نیز در این عصر می زیسته است و خود به عینه شاهد حوادث و وقایع بوده است.