چیستی هنر

.
یکی از نکته های بایسته ی توجه در خصوص تعریف هنر این است که هر تعریفی بر یک نظریه درباره ی هنر تکیه می کند و در واقع هر تعریف از هنر، بیانگر دیدگاه خاصی از هنر است. برای مثال، کهن ترین تعریف هنر بر اساس نظریه تقلید ( یا نسخه برداری ) از طبیعت شکل گرفته است و می گوید هنر عبارت از تقلید یا نسخه برداری از طبیعت است که به دست آدمی انجام می شود. این تعریف مبتنی بر نگرش افلاطون و ارسطو از هنر است که آغازگر تأملات فلسفی درباره ی آثار هنری اند.
فیلسوفان متأخر، نظریه تقلید را نظریه بازنمایی خوانده اند و گفته اند که هر اثر هنری موضوعی از طبیعت جاندار و بی جان را منعکس می کند یا باز می نمایاند. مثلاً نقاشان در تابلوهای خود مناظر کوهستان، دریا، رودخانه، ابر و ماه و خورشید، یا سیمای انسان و اسب و غیره را باز می نمایانند ( به کلام دیگر، حضور آن ها را در تابلوهای خود تکرار می کنند ). بر همین قیاس، یک نویسنده، واقعیت های طبیعت، محیط زندگی آدمیان و روابط متقابل آن ها، و نیز احساسات و عواطف و غم ها و شادی های آن ها را در داستان خود باز می نمایاند. بر اساس این نظریه، ارزش هنری هر اثر به دقت و ظرافت و ریزبینی هنرمند در امر بازنمایی بستگی دارد. قوت و ضعف این نظریه، و شمول و دلالت آن بر رشته های مختلف هنر، به ویژه موسیقی، زمینه ساز مناقشات و مباحثات مفصلی بوده است که فصل مهمی از آثار مربوط به فلسفه هنر را به خود اختصاص می دهد.
تعریف دیگری که هنر را بیان احساس و عاطفه می داند بر نظریه کروچه و کالینگوود تکیه می کند. این نظریه، که «نظریه فرانمایی هنر» نامیده می شود، در آغاز قرن بیستم پرورده شده است و هنر را بیان گویای احساسات و عواطف آدمی با استفاده از واسطه های مختلف هنری تعریف می کند. می گوید هنگامی که هنرمند دستخوش احساسات می گردد و غلیان عواطف و هیجانات درونی بر ذهن و روحش چیره می شود، تلاش می کند که با ژرفای باطن خویش را بکاود و تصوری روشن از احساسات خویش داشته باشد و مآلاً آن ها را در قالب کلام، رنگ، صوت یا هر واسطه ی هنری دیگر به نحوی گویا و شفاف ابراز کند. به بیان دیگر آفرینش هنر نوعی مکاشفه درونی و حدیث نفس است که به صورت یک اثر هنری تجسم و عینیت می یابد.
از جمله ویژگی های برجسته ی مفهوم هنر اختلاف نظرهای مربوط به آن بوده است. با این حال، می توان گفت که امروز این اختلاف نظرها چنان بالا گرفته است که به اختلاف نظرهای گذشته هیچ شباهتی ندارد. تقریباً هر روز با انواع نوینی از آثار و اجراهای هنری رو به رو می شویم که تصورات ما را از چیستی هنر و بایستگی هنر به چالش می طلبند. (از متن کتاب)